140 година Српског археолошког друштва

Abstract

Osnivanje Srpskog arheološkog društva ima svoju dugu predistoriju koja je pisana među Srbima sa obe strane Save i Dunava. Buđenje svesti o potrebi proučavanja ostataka kulturne baštine teklo je paralelno među Srbima u Srbiji i Austrougarskoj. Prva polovina 19. veka je vreme naglog uspona srpske države u svim sferama pa i u kulturi. Nakon dugih godina borbe za oslobođenje i dobijanje samostalnosti, u fokus je došao razvoj društva, u kome je pored malobrojnih obrazovanih ljudi većinu činilo nepismeno i jedva pismeno stanovništvo, te je ubrzanim koracima trebalo krenuti putem uključivanja u zajednicu razvijenih evropskih država. Budući da je razvoj kulture bio jedan od primarnih zadataka, u to vreme se osnivaju nacionalne institucije kulture (Narodni muzej 1844. godine, Narodno pozorište 1868. i druge), ali i razna stručna društva radi podizanja svesti o značaju kulturnog i naučnog razvoja zemlje (Društvo srpske slovesnosti 1841. godine, Srpsko učeno društvo 1864, Družina za arheologiju i etnografiju na balkanskom tropolju 1867. i drugi). U takvoj klimi razvoj arheologije kao struke, a samim tim i osnivanje jednog udruženja koje će se baviti pitanjem kulturne baštine, bio je neminovnost. Srpsko arheološko društvo je osnovano 1883. godine i do danas je aktivno, s malim prekidima usled ratova.