Nakit na nadgrobnim spomenicima iz jugoistočnog dela rimske provincije Dalmacije

Abstract

Na rimskim nadgrobnim spomenicima iz istočnog dela rimske provincije Dalmacije očuvane su predstave nakita na poprsjima pokojnika. Predstave nakita na celoj ljudskoj figuri ne postoje jer je i cela ljudska figura očuvana izuzetno retko. Od nakita su najčešće zastupljene predstave lengerastih fibula, a zatim lengerastih fibula sa lan- cima na kojima su privesci u obliku bršljanovog lista. Predstave bršljanovog lista mogu se dovesti u vezu sa Dionisom i njegovim htonskim aspektom, zbog čega upravo i jesu često predstavljani kao privesci na nakitu. Prikazi bršljanovog lista se mogu naći i uopšte, kao dekorativni element na nadgrobnim spomenicima iz istočnog dela rimske provincije Dalmacije, što potvrdjuje važnost predstave Dionisovog htonskog karaktera. Predstave krstastih fibula su sasvim retke i pojedinačne. Predstava fibule u obliku delfina može se naći samo u jednom slučaju, na spomeniku u obliku kocke iz Seče Reke, i veruje se da stoji u vezi sa predstavom žene koja je rađala više dece.