Silvanov kult na području Srbije – kratka crtica iz proučavanja kultova na tlu Srbije

Abstract

Godine 2016. otpočeto je sa radom na temi „Rimski spomenici na teritoriji Srbije“ u okviru projekta Romanizacija, urbanizacija i transformacija urbanih centara civilnog i vojnog karaktera u rimskim provincijama na tlu Srbije1 . Do sada su kao posebne karakteristike ovoga proučavanja uočena izvesna pitanja o urbanizmu i urbanizaciji, spomenici koji se odnose na period ranog hrišćanstva i rimski votivni spomenici podignuti božanstvima grčkog kulta. Ovaj rad je posvećen Silvanovom kultu na području Srbije, koji se javlja na votivnim arama i votivnim reljefima u manjem broju. Silvanov kult je zastupljen na četrnaest votivnih spomenika, od čega su dva votivni reljefi. Osim samostalnog kulta, bog Silvan se javlja i u kultnim simbiozama sa Jupiterom, Liberom, i Genijem, kao i Jupiterom i carskim kultom. Dedikanti ovih spomenika su iz redova građanstva, kao i vojske, nižeg i višeg društvenog statusa. U dosadašnjim arheološkim istraživanjima na teritoriji Srbije je konstatovano ukupno 14 votivnih spomenika posvećenih bogu Silvanu. Od tog broja 11 pripada samostalnom kultu, a tri su u kultnim simbiozama. Silvan u kultnim simbiozama se javlja u zajednici sa Jupiterom, Liberom i Genijem, u drugom slučaju u zajednici sa Jupiterom i carskim kultom, a u trećem sa Genijem. Posvete Silvanu su većinom načinjene na votivnim žrtvenicima, a u dva slučaja na votivnim reljefima (kat. br. 6 i 7). Samo jedan primer je sa posvetom Geniju na epistilnoj gredi.