Legijski logor u Viminacijumu: Arheološka istraživanja u zoni zapadnog bedema u 2019. godini

Abstract

Arheološka istraživanja vojnog logora u Viminacijumu1 sa prekidima se vrše još od kraja 19. veka. Manja sondažna istraživanja vršena su početkom osamdesetih godina prošlog veka,2 a radovi su nastavljeni 2002. godine, kada su započeta istraživanja severne kapije logora (porta praetoria). Iste godine započeta je i geofizička prospekcija prostora na kome se nalazio logor. Od janura 2016. godine zaštitna iskopavanja legijskog logora vrše se u kontinuitetu,3 a od 2018. godine i sistematska istraživanja, koja se izvode u severnom i severozapadnom delu utvrđenja.4 Istraženi su delovi zapadnog i severnog bedema, severozapadna ugaona kula, kao i deset bočnih kula, od kojih se četiri nalaze na severnom, a šest na zapadnom bedemu. Kule se nalaze na unutrašnjoj strani bedema, a njihove osnove su, uglavnom kvadratne, izuzev ugaone koja je trapezasta. Otkrivena je i zapadna kapija logora (porta principalis sinistra), a najvećim delom i severna kapija, obe sa pravouganim kulama većih dimenzija, prolazima i odvodnim kanalima. Dosadašnjim istraživanjima utvrđene su dve osnovne faze izgradnje logora. U starijoj fazi, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, logor je građen od crvenke,5 dok je u mlađoj – datovanoj u period 2. veka, zidan od lomljenog škriljca i kvadera krečnjaka. Bedem koji pripada mlađoj fazi pruža se uz spoljno lice bedema od crvenke. Bedem od crvenke je u mlađoj fazi bio inkorporiran u bedem od škriljca i krečnjaka, a njegova širina u nadzemnom delu iznosila je 2,10 m. Zidovi mlađih kula su, uglavnom, podignuti oko, ili na mestima onih iz starije faze, osim kula južno od zapadne kapije, gde je mlađa izgrađena južno od starije. U zonama bedema je istraženo više celina, uključujući i odbrambeni rov, koji je otkriven duž zapadnog bedema, dok su ispred severnog bedema konstatovani samo njegovi manji segmenti.