Mermerna ikonica kulta podunavskih konjanika iz Muzeja grada Beograda

Abstract

Rad je posvećen minijaturnoj kamenoj ikoni koja se čuva u Muzeju grada Beograda bez preciznih podataka o mestu i uslovima nalaza. Ikonica je rezana u vidu trapezoidne pločice od belog mermera sa polukružno završenom gornjom ivicom. Na prednjoj strani urezana je kultna predstava u plitkom reljefu podeljena na dve zone. U gornjoj zoni prikazana su dva sučeljena jahača na propetim konjima što je navelo autore da ikonicu pripišu kultu Podunavskih konjanika. U skladu sa ovim tumačenjem nekoliko jedva prepoznatljivih formi urezanih u donjoj zoni pretpostavljeni su krajnje svedeni prikazi simbola i sakralnih predmeta uobičajenih na ikonicama ovog kulta (ptica, žrtvenik, ovan ili lav). Tragovi pigmenta oker, ružičaste i plave boje ukazuju da su, uprkos sumarnoj modelaciji kamena i plitkom reljefu, polihromnim i kontrastnim oslikavanjem istaknuti detalji, naglašene forme, pozadina i bordure.

Uradene su analize pigmenata uz pomoć EDXRF metode. Na osnovu izbora i kompozicije prikazanih motiva autori opredeljuju ovu ikonicu u period 3-4. veka, doba najintenzivnijeg širenja ovog kulta. Postoje indicije da ikonica potiče sa prostora Srema, odnosno, dela donjopanonskog limesa na Dunavu, možda iz okoline Starog Slankamena (Acumincum).