Археолошки показатељи веза између словенских култура српског Подунавља и Велике Моравске

Abstract

Arheologija Velikomoravske kneževine zauzima posebno mesto u evropskoj srednjovekovnoj arheologiji, budući da ocrtava model slovenske protodržave koja je baštinila tekovine karolinškog zapada i vizantijskog istoka, ali i pokazivala sasvim jedinstvene pojave koje usled istorijskih okolnosti nisu doživele svoj puni razvoj. Istraživanja velikomoravske teme su od važnosti i za srednjovekovnu arheologiju u Srbiji, tim pre što se upoređivanjem građe naslućuje da različite vrste nalaza - pritom ne tako malobrojnih - iz šire oblasti Podunavlja sa dolinom Velike Morave i Timoka upućuju i na intenzivnije kontakte sa regijama u Češkoj i Slovačkoj. Stoga ovaj rad nudi sažet pregled arheološkog materijala velikomoravskog porekla/stila iz današnje Srbije. Izdvajaju se dve grupe indikativnih predmeta - jednu čine nakit i delovi odeće, a drugoj pripadaju naoružanje i konjska oprema.

The study of the Great Moravian heritage is of importance for Serbian archaeology, all the more so as different kinds of archaeological finds from the wider Serbian Danube region, inlcuding the Velika Morava and Timok valleys, point to certain contacts with the regions of the Great Moravian state in present-day Czech Republic and Slovakia. While for some finds one may confidently suggest a Great Moravian workshop provenance, other finds, similar not exclusively to the Moravian ones, reflect wider Slavic fashion styles. Although the majority of our sample does not come from archaeological contexts, on the basis of central European parallels these finds can be dated to the 9th and the first half of the 10th centuries. There are two groups of indicative finds – jewellery and parts of clothing, and weapons and horse-riding equipment.