Incidence of denominations in graves at the southern necropolises of Viminacium

Abstract

Na viminacijumskim južnim nekropolama (Više Grobalja i Pećine) istovremeno su upražnjavani rituali kremacije i inhumacije od 1. do sredine 3. veka. U to vreme obred kremacije pokojnika bio je napušten i jedini vid sahranjivanja nadalje predstavlja inhumacija. Tokom zaštitnih arheoloških istraživanja od 1978. do 1990. godine u ovom arealu otkriveno je ukupno 10769 grobova kremiranih (2930) i inhumiranih (7839) pokojnika (Tabela 1). Od ukupnog broja registrovanih grobova samo 2649 njih sadržavalo je novac kao prilog, što iznosi 24,60%. Pri tome novac je znatno više prisutan u grobovima kremiranih (40,55%) nego u grobovima inhumiranih pokojnika (18,65%). Kod ove četvrtine grobova, u najvećem procentu registrovano prisustvo jednog novčića (86,20%) male vrednosti. U najvećoj meri prisutni su dupondijusi i asi (62,50%), slede provincijska izdanja (14,20%), frakcije folisa (12,74%), antoninijani (4,07%), denari (1,72%), dok su sestercijusi prisutni samo sa 1,20% (Grafikon 1). Običaj prilaganja novca u grob bio poštovan samo od dela populacije na Viminacijumu i čvršće je bio ukorenjen u delu populacije koji je praktikovao kremaciju. U okviru četvrtine grobova koja je sadržavala novac, može se reći da je u najvećem procentu poštovan običaj stavljanja novca u usta pokojnika naročito u primeru grobova sa jednim novcem. Prilagani su uglavnom novčići male vrednosti sa tragovima dužeg korišćenja.

At the southern necropolises of Viminacium, coins as grave goods were recorded in 24.60% of the total number of discovered graves (10769). These data show a discrepancy between the ancient source reports about the use of so-called "Charon' s obol" and archaeological evidence. Even though only about a fourth of the graves contain coins as grave goods, this percentage is above the average reported on analogous necropolises in the surrounding area. From this number, the incidence of asses and dupondii is by far the most frequent, thus confirming the use of low-value denominations in funeral practice. It may be also concluded that in the largest percentage, the custom of placing the coin in the mouth of the deceased was observed, especially in the example of graves with one coin.