Wreath: Its use and meaning in ancient visual culture

Abstract

Kružni aranžman od cveća i lišća naziva se vencem. Venac je najčešće bio nošen na glavi, a bio je predstavljan i u umetnosti: u arhitektonskoj ili slikanoj dekoraciji, u skulpturi, na novcu ili upotrebnim predmetima. Prvobitno, venci su bili pravljeni od svežeg bilja. Vremenom su dobijali različite ukrase, a kasnije su često bili pravljeni i od drugih materijala. Kada su bili od zimzelenog lišća ukazivali su na večnost i trijumf, a korišćeni su u sportskim i cirkuskim igrama. Pored darivanja simboličkog pobedničkog venca, pobednicima Olimpijskih, Pitijskih i Istamijskih igara su ukazivane velike časti i nagrade, poput doživotnog izdržavanja, dok su filozofi bili nagrađivani samo palminim grančicama i vencima. U kontekstu pobede, venac je ovenčavao i glave rimskih imperatora, koje je često nagrađivala sama boginja Viktorija, u likovnom obrascu koji će kasnije postati osnova krunisanja u okviru vladarskih ikonografija. Stekavši značajnu simboličku ulogu, već svojom primenom u svakodnevnom životu antičkog čoveka, venac je postao i jedan od omiljenih motiva zagrobne umetnosti, gde je obezbeđivao trijumf nad smrću. Bilo da kruniše vojnika ili običnog čoveka, učestvujući u funkciji antičke heroizacije ili u životu hrišćanskog vernika, on predstavlja pobedonosni znak izabranih, nagrađenim vencem slave. Tako je postao i neizostavan element Hristovog monograma, koji u palminom ili lovorovom vencu, za vernike predstavlja vrhunac eshatološke ideje o pobedi nad smrću i vaskrsenjem. Tokom svog daljeg razvoja, venci su pravljeni od plemenitih metala, ukrašavani dragim kamenjem, te određene vrste kruna, vode direktno poreklo iz forme venca, tako i dalje podsećajući moćne vladare srednjeg veka da su svoju zemaljsku vlast primili od Boga koji je na nebu. Da se u podsvesti ljudi neke ideje i koncepti ne menjaju vekovima, a nasleđe ostaje duboko utkano u ono od čega smo svi arhetipski sazdani, pokazuje i mnoštvo narodnih običaja sačuvanih do danas, u kojima je venac taj koji označava ljubavnu sreću, zdravlje, zaštitu i uvek pobedu. .

Wreath is one of frequently used motives, both in funerary and decorative arts. This paper addresses these two aspects. Primarily, the paper deals with the visual identity of this motif in painting, mosaic, sculpture and relief, its functions and meaning as a utilitarian object, but also in the wider symbolic context, as an instrument of sovereign ideology. The basic idea is in the interpretation of pagan and Christian symbolism of the wreath, and inheritance of the role it had during different periods of time, where its meaning has been retained up to the present. The question that paper opens is the transformation of wreath to the crown, namely the extent to which the crown from it was developed. .