Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja u zoni zapadnog bedema u 2018. godini

Abstract

Arheološka istraživanja vojnog logora u Viminacijumu započeta su krajem 19. veka,1 a zatim su u manjem obimu obnovljena tek nakon više decenija - početkom osamdesetih godina prošlog veka.2 Radovi su nastavljeni 2002. godine, kada je otkrivena severna kapija logora (porta praetoriae), sa istočnom i zapadnom kulom, prolazom sa dve paralelne ulice i kanalom ispod njih.3 Iste godine započeta je i geofizička prospekcija prostora na kome se nalazio logor. Od janura 2016. godine zaštitna iskopavanja legijskog logora vrše se u kontinuitetu4 i izvode se na prostoru koji se nalazi u severozapadnom delu utvrđenja (sl. 1)5. Delimično su istražene zapadna i severna kapija, sa pravougaonim kulama većih dimenzija, prolazima i odvodnim kanalima. Pored kapija, istražena je i severozapadna ugaona kula, a otkriveno je i delom istraženo deset bočnih kula, od kojih se četiri nalaze na severnom bedemu, ispraćenom u dužini od 164 m, a šest na zapadnom bedemu, koji je istražen u dužini od oko 200 m. Kule se nalaze na unutrašnjoj strani bedema, neznatno su isturene iz njegove ravni i osim ugaone, koja je trapezaste osnove, ostale su približno kvadratne osnove. Dosadašnjim istraživanjima utvrđene su dve osnovne faze izgradnje logora. U starijoj fazi, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, logor je građen od crvenke,6 dok je u mlađoj – datovanoj u period 2. veka, zidan od lomljenog škriljca i krečnjačkih kvadera. Bedem koji pripada mlađoj fazi pruža se uz spoljno lice bedema od crvenke. Bedem od crvenke je bio inkorporiran u bedem mlađe faze, a njegova širina u nadzemnom delu iznosila je 2,10 m. Zidovi mlađih kula su, uglavnom, podignuti na mestima onih iz starije faze ili oko njih, osim kula južno od zapadne kapije, gde je mlađa kula izgrađena južno od starije. U zonama bedema je istraženo više celina, uključujući i odbrambeni rov, koji je otkriven duž zapadnog bedema, dok su ispred severnog bedema konstatovani samo njegovi manji segmenti.