TY  - CONF
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2023
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1503
AB  - This paper deals with the Roman amphitheatres on the Danube limes. Some buildings are archaeologically attested, while others are assumed according to the appearance of the terrain, epigraphic data and particular archaeological finds. Besides a few inscriptions, the location and construction of the amphitheatres will be discussed, which is important for understanding who built and used these buildings.
PB  - Budapest : Institute of Archaeological Sciences Eötvös Loránd University
C3  - Water: Roman military, commercial and cultural contacts from the Middle Danube to the Black Sea
T1  - Roman amphitheatres, army and civilians on the Danube limes
EP  - 8
SP  - 8
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1503
ER  - 

@conference{
author = "Bogdanović, Ivan",
year = "2023",
abstract = "This paper deals with the Roman amphitheatres on the Danube limes. Some buildings are archaeologically attested, while others are assumed according to the appearance of the terrain, epigraphic data and particular archaeological finds. Besides a few inscriptions, the location and construction of the amphitheatres will be discussed, which is important for understanding who built and used these buildings.",
publisher = "Budapest : Institute of Archaeological Sciences Eötvös Loránd University",
journal = "Water: Roman military, commercial and cultural contacts from the Middle Danube to the Black Sea",
title = "Roman amphitheatres, army and civilians on the Danube limes",
pages = "8-8",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1503"
}

Bogdanović, I.. (2023). Roman amphitheatres, army and civilians on the Danube limes. in Water: Roman military, commercial and cultural contacts from the Middle Danube to the Black Sea
Budapest : Institute of Archaeological Sciences Eötvös Loránd University., 8-8.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1503

Bogdanović I. Roman amphitheatres, army and civilians on the Danube limes. in Water: Roman military, commercial and cultural contacts from the Middle Danube to the Black Sea. 2023;:8-8.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1503 .

Bogdanović, Ivan, "Roman amphitheatres, army and civilians on the Danube limes" in Water: Roman military, commercial and cultural contacts from the Middle Danube to the Black Sea (2023):8-8,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1503 .

TY  - CONF
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2023
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1502
AB  - Viminacium is located in Serbia, at the confluence of the Mlava and Danube rivers. It was an important Roman military base and for most of its history it was home to the Legio VII Claudia. According to the recent archaeological excavations of the fortress, it was found that it lacks the Late Roman construction phase. Based on the destroyed walls and ramparts, the filled defensive ditch, the tombs and the buildings from the late Roman period, it can be assumed that the fortress was abandoned in the 4th century AD.
PB  - Constanta : Muzeul de Istorie Naţională şi Arheologie Constanţa
PB  - Constanta : Centrul de Studii ale Civilizațiilor Mării Negre
C3  - Sesiunea Ştiinţifică Internaţională PONTICA, Ediţia 56: Istorie şi arheologie în spaţiul vest-pontic: programe
T1  - They Were Gone Forever: Late Roman Graves in the Area of the Viminacium Legionary Fortress
EP  - 102
SP  - 102
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1502
ER  - 

@conference{
author = "Bogdanović, Ivan",
year = "2023",
abstract = "Viminacium is located in Serbia, at the confluence of the Mlava and Danube rivers. It was an important Roman military base and for most of its history it was home to the Legio VII Claudia. According to the recent archaeological excavations of the fortress, it was found that it lacks the Late Roman construction phase. Based on the destroyed walls and ramparts, the filled defensive ditch, the tombs and the buildings from the late Roman period, it can be assumed that the fortress was abandoned in the 4th century AD.",
publisher = "Constanta : Muzeul de Istorie Naţională şi Arheologie Constanţa, Constanta : Centrul de Studii ale Civilizațiilor Mării Negre",
journal = "Sesiunea Ştiinţifică Internaţională PONTICA, Ediţia 56: Istorie şi arheologie în spaţiul vest-pontic: programe",
title = "They Were Gone Forever: Late Roman Graves in the Area of the Viminacium Legionary Fortress",
pages = "102-102",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1502"
}

Bogdanović, I.. (2023). They Were Gone Forever: Late Roman Graves in the Area of the Viminacium Legionary Fortress. in Sesiunea Ştiinţifică Internaţională PONTICA, Ediţia 56: Istorie şi arheologie în spaţiul vest-pontic: programe
Constanta : Muzeul de Istorie Naţională şi Arheologie Constanţa., 102-102.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1502

Bogdanović I. They Were Gone Forever: Late Roman Graves in the Area of the Viminacium Legionary Fortress. in Sesiunea Ştiinţifică Internaţională PONTICA, Ediţia 56: Istorie şi arheologie în spaţiul vest-pontic: programe. 2023;:102-102.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1502 .

Bogdanović, Ivan, "They Were Gone Forever: Late Roman Graves in the Area of the Viminacium Legionary Fortress" in Sesiunea Ştiinţifică Internaţională PONTICA, Ediţia 56: Istorie şi arheologie în spaţiul vest-pontic: programe (2023):102-102,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1502 .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Stojić, Goran
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2023
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1488
AB  - Obimna zaštitna arheološka iskopavanja na prostoru viminacijumskog legijskog utvrđenja vršena su od 2016. do 2018. godine. Ovi radovi bili su usmereni na fortifikacioni sistem u severozapadnom delu logora. Od kraja 2018. i tokom 2019. godine vrše se sistematska iskopavanja u unutrašnjosti severozapadnog dela utvrđenja (Sektor I). Navedenim istraživanjima definisane su dve osnovne faze izgradnje kastruma. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje rađeno crvenkom,3 dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka. Tokom druge faze uočava se nekoliko etapa u izgradnji, koje se prate do početka 4. veka.
PB  - Beograd : Arheološki Institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini
T1  - Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini
EP  - 71
SP  - 49
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1488
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Stojić, Goran and Jevtović, Ljubomir",
year = "2023",
abstract = "Obimna zaštitna arheološka iskopavanja na prostoru viminacijumskog legijskog utvrđenja vršena su od 2016. do 2018. godine. Ovi radovi bili su usmereni na fortifikacioni sistem u severozapadnom delu logora. Od kraja 2018. i tokom 2019. godine vrše se sistematska iskopavanja u unutrašnjosti severozapadnog dela utvrđenja (Sektor I). Navedenim istraživanjima definisane su dve osnovne faze izgradnje kastruma. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje rađeno crvenkom,3 dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka. Tokom druge faze uočava se nekoliko etapa u izgradnji, koje se prate do početka 4. veka.",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini",
booktitle = "Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini",
pages = "71-49",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1488"
}

Bogdanović, I., Stojić, G.,& Jevtović, L.. (2023). Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini
Beograd : Arheološki Institut., 49-71.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1488

Bogdanović I, Stojić G, Jevtović L. Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini. 2023;:49-71.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1488 .

Bogdanović, Ivan, Stojić, Goran, Jevtović, Ljubomir, "Legijski logor u Viminacijumu: istraživanja severnog dela utvrđenja u 2020. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2020. godini (2023):49-71,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1488 .

TY  - JOUR
AU  - Marković, Dimitrije
AU  - Savić, Milan
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2023
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1327
AB  - During the excavations of
Viminacium in 2016, a red deer tibia, with what seemed like a trauma caused by a weapon, was found in the vicinity of the amphitheatre. Consequently, the aim of this research was to determine whether that was the case and to attempt to reconstruct the potential hunting moment. The analysis of the wound suggested that the animal was hit from its right side with a deltoid or leaf-type long-range weapon, such as throwing spears or arrows. The irregular shape of the trauma on the lateral side of the bone was due to the socket that went through it along with the tip of the weapon. Since this wound is located just beneath the knee of the deer, it would not have been enough to kill the animal instantly, but there are no indications of any bone healing, which leads to an assumption of multiple hits, and thus multiple huntsmen involved in the hunt, which was a common practice. There is also a possibility that this particular animal took part in a
venatio, that is, the beast hunt in the arena, since it was found in a trench related to the amphitheatre, alongside a large number of other wild animals, which undoubtedly participated in the spectacles.
PB  - Sofia : Nous Publishers Ltd
T2  - Archaeologia Bulgarica
T1  - Case of the Wounded Beast: a Red Deer Tibia with Projectile Trauma from Viminacium
EP  - 47
IS  - XXVII
SP  - 37
VL  - 1
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1327
ER  - 

@article{
author = "Marković, Dimitrije and Savić, Milan and Bogdanović, Ivan",
year = "2023",
abstract = "During the excavations of
Viminacium in 2016, a red deer tibia, with what seemed like a trauma caused by a weapon, was found in the vicinity of the amphitheatre. Consequently, the aim of this research was to determine whether that was the case and to attempt to reconstruct the potential hunting moment. The analysis of the wound suggested that the animal was hit from its right side with a deltoid or leaf-type long-range weapon, such as throwing spears or arrows. The irregular shape of the trauma on the lateral side of the bone was due to the socket that went through it along with the tip of the weapon. Since this wound is located just beneath the knee of the deer, it would not have been enough to kill the animal instantly, but there are no indications of any bone healing, which leads to an assumption of multiple hits, and thus multiple huntsmen involved in the hunt, which was a common practice. There is also a possibility that this particular animal took part in a
venatio, that is, the beast hunt in the arena, since it was found in a trench related to the amphitheatre, alongside a large number of other wild animals, which undoubtedly participated in the spectacles.",
publisher = "Sofia : Nous Publishers Ltd",
journal = "Archaeologia Bulgarica",
title = "Case of the Wounded Beast: a Red Deer Tibia with Projectile Trauma from Viminacium",
pages = "47-37",
number = "XXVII",
volume = "1",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1327"
}

Marković, D., Savić, M.,& Bogdanović, I.. (2023). Case of the Wounded Beast: a Red Deer Tibia with Projectile Trauma from Viminacium. in Archaeologia Bulgarica
Sofia : Nous Publishers Ltd., 1(XXVII), 37-47.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1327

Marković D, Savić M, Bogdanović I. Case of the Wounded Beast: a Red Deer Tibia with Projectile Trauma from Viminacium. in Archaeologia Bulgarica. 2023;1(XXVII):37-47.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1327 .

Marković, Dimitrije, Savić, Milan, Bogdanović, Ivan, "Case of the Wounded Beast: a Red Deer Tibia with Projectile Trauma from Viminacium" in Archaeologia Bulgarica, 1, no. XXVII (2023):37-47,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1327 .

TY  - CHAP
AU  - Jovičić, Mladen
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2022
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/475
AB  - Римска религија је настала на тековина-
ма Грчке, тако да је пантеон чинило дванаест
основних божанстава. Након римских ос-
вајања у подунавским областима током 1. века
н. е. долази до ширења култова грчко-рим-
ских, али и других божанстава. Виминацијум,
као легијски логор и главни град провинције,
представљао је један од најзначајнијих рим-
ских центара на тлу данашње Србије. Доса-
дашњим истраживањима утврђено је да су се
на ширем простору Виминацијума до 4. века
неговали многобројни култови и развијала
различита религиозна схватања.1 Основне
изворе у проучавању култова и религије чине
остаци светилишта, жртвеници, епиграфски
натписи, скулптуре, фигурине, рељефи, као и
различити предмети за свакодневну употребу
с представама митолошких сцена, божанстава
и њихових атрибута. Иако је у Виминацијуму
заступљен велики број божанстава, тешко је
створити целовиту слику о верским убеђењи-
ма становника овог града.
AB  - Roman religion was based on a Greek legacy
and, therefore, its pantheon consisted of twelve
basic deities. After the 1st century CE and the Roman
conquest of the Danube region, there was
a spread of the Graeco-Roman, as well as other
deities. As a legionary fortress and the capital of
a province, Viminacium represented one of the
most important Roman centres in the territory of
present-day Serbia. In the research conducted so
far, it has been confirmed that in Viminacium, until
the 4th century, numerous cults were practised
and different religious concepts developed.1 Basic
sources for studying cults and religion include
sanctuary remains, altars, epigraphic inscriptions,
sculptures, figurines, reliefs, as well as different
everyday items with images of mythological
scenes, deities and their attributes. Although in
Viminacium there were many deities, it is difficult
to form a complete picture of the religious beliefs
of this city’s inhabitants
PB  - Beograd : Arheološki institut
T2  - Vivere in vrbe Viminacium
T1  - Римска религија, разни култови и хришћанство у Виминацијуму
T1  - Roman religion, various cults and christianity in Viminacium
EP  - 116
SP  - 99
VL  - 1
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_475
ER  - 

@inbook{
author = "Jovičić, Mladen and Bogdanović, Ivan",
year = "2022",
abstract = "Римска религија је настала на тековина-
ма Грчке, тако да је пантеон чинило дванаест
основних божанстава. Након римских ос-
вајања у подунавским областима током 1. века
н. е. долази до ширења култова грчко-рим-
ских, али и других божанстава. Виминацијум,
као легијски логор и главни град провинције,
представљао је један од најзначајнијих рим-
ских центара на тлу данашње Србије. Доса-
дашњим истраживањима утврђено је да су се
на ширем простору Виминацијума до 4. века
неговали многобројни култови и развијала
различита религиозна схватања.1 Основне
изворе у проучавању култова и религије чине
остаци светилишта, жртвеници, епиграфски
натписи, скулптуре, фигурине, рељефи, као и
различити предмети за свакодневну употребу
с представама митолошких сцена, божанстава
и њихових атрибута. Иако је у Виминацијуму
заступљен велики број божанстава, тешко је
створити целовиту слику о верским убеђењи-
ма становника овог града., Roman religion was based on a Greek legacy
and, therefore, its pantheon consisted of twelve
basic deities. After the 1st century CE and the Roman
conquest of the Danube region, there was
a spread of the Graeco-Roman, as well as other
deities. As a legionary fortress and the capital of
a province, Viminacium represented one of the
most important Roman centres in the territory of
present-day Serbia. In the research conducted so
far, it has been confirmed that in Viminacium, until
the 4th century, numerous cults were practised
and different religious concepts developed.1 Basic
sources for studying cults and religion include
sanctuary remains, altars, epigraphic inscriptions,
sculptures, figurines, reliefs, as well as different
everyday items with images of mythological
scenes, deities and their attributes. Although in
Viminacium there were many deities, it is difficult
to form a complete picture of the religious beliefs
of this city’s inhabitants",
publisher = "Beograd : Arheološki institut",
journal = "Vivere in vrbe Viminacium",
booktitle = "Римска религија, разни култови и хришћанство у Виминацијуму, Roman religion, various cults and christianity in Viminacium",
pages = "116-99",
volume = "1",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_475"
}

Jovičić, M.,& Bogdanović, I.. (2022). Римска религија, разни култови и хришћанство у Виминацијуму. in Vivere in vrbe Viminacium
Beograd : Arheološki institut., 1, 99-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_475

Jovičić M, Bogdanović I. Римска религија, разни култови и хришћанство у Виминацијуму. in Vivere in vrbe Viminacium. 2022;1:99-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_475 .

Jovičić, Mladen, Bogdanović, Ivan, "Римска религија, разни култови и хришћанство у Виминацијуму" in Vivere in vrbe Viminacium, 1 (2022):99-116,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_475 .

TY  - CHAP
AU  - Vuković, Sonja
AU  - Jovičić, Mladen
AU  - Marković, Dimitrije
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2021
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1300
AB  - Animal sacrifice in the Roman world was considered to be a form of communication with the divine sphere. Such rituals were performed to thank Gods, heroes and other divine beings, and ask them for favours, protection,
and good health. The most commonly sacrificed animals were cattle, sheep, goats, and pigs, with the occasional addition of other species such as dogs. Since dogs were often connected to the underworld, their sacrifice was usually related to chthonic gods. Considered impure, dogs are thought to have been sacrificed as means of purification and rites of passage, as foundation offerings for the protection of buildings, as well as within agricultural rituals. On the other hand, they could also have been sacrificed in order to serve as faithful companions and guardians in the afterlife – traits taken from their everyday roles in human life.
PB  - Deutsches Archäologisches Intitut : Wiesbaden
T2  - Roman Animals in Ritual and Funerary Contexts: Proceedings of the 2nd Meeting of the Zooarchaeology of the Roman Period Working Group, Basel 1st-4th February, 2018
T1  - Sacrificing dogs in the late Roman World? A case study of a multiple dog burial from Viminacium amphitheatre
EP  - 256
SP  - 237
DO  - 10.34780/b03671ada6
ER  - 

@inbook{
author = "Vuković, Sonja and Jovičić, Mladen and Marković, Dimitrije and Bogdanović, Ivan",
year = "2021",
abstract = "Animal sacrifice in the Roman world was considered to be a form of communication with the divine sphere. Such rituals were performed to thank Gods, heroes and other divine beings, and ask them for favours, protection,
and good health. The most commonly sacrificed animals were cattle, sheep, goats, and pigs, with the occasional addition of other species such as dogs. Since dogs were often connected to the underworld, their sacrifice was usually related to chthonic gods. Considered impure, dogs are thought to have been sacrificed as means of purification and rites of passage, as foundation offerings for the protection of buildings, as well as within agricultural rituals. On the other hand, they could also have been sacrificed in order to serve as faithful companions and guardians in the afterlife – traits taken from their everyday roles in human life.",
publisher = "Deutsches Archäologisches Intitut : Wiesbaden",
journal = "Roman Animals in Ritual and Funerary Contexts: Proceedings of the 2nd Meeting of the Zooarchaeology of the Roman Period Working Group, Basel 1st-4th February, 2018",
booktitle = "Sacrificing dogs in the late Roman World? A case study of a multiple dog burial from Viminacium amphitheatre",
pages = "256-237",
doi = "10.34780/b03671ada6"
}

Vuković, S., Jovičić, M., Marković, D.,& Bogdanović, I.. (2021). Sacrificing dogs in the late Roman World? A case study of a multiple dog burial from Viminacium amphitheatre. in Roman Animals in Ritual and Funerary Contexts: Proceedings of the 2nd Meeting of the Zooarchaeology of the Roman Period Working Group, Basel 1st-4th February, 2018
Deutsches Archäologisches Intitut : Wiesbaden., 237-256.
https://doi.org/10.34780/b03671ada6

Vuković S, Jovičić M, Marković D, Bogdanović I. Sacrificing dogs in the late Roman World? A case study of a multiple dog burial from Viminacium amphitheatre. in Roman Animals in Ritual and Funerary Contexts: Proceedings of the 2nd Meeting of the Zooarchaeology of the Roman Period Working Group, Basel 1st-4th February, 2018. 2021;:237-256.
doi:10.34780/b03671ada6 .

Vuković, Sonja, Jovičić, Mladen, Marković, Dimitrije, Bogdanović, Ivan, "Sacrificing dogs in the late Roman World? A case study of a multiple dog burial from Viminacium amphitheatre" in Roman Animals in Ritual and Funerary Contexts: Proceedings of the 2nd Meeting of the Zooarchaeology of the Roman Period Working Group, Basel 1st-4th February, 2018 (2021):237-256,
https://doi.org/10.34780/b03671ada6 . .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Golubović, Snežana
PY  - 2021
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/619
AB  - Istraživanja legijskog utvrđenja u Viminacijumu započeta su krajem 19. veka. Radovi su nastavljeni početkom 20. veka, a naredna, sondažna iskopavanja kastruma, vršena su osamdesetih godina prošlog veka.2 Obimniji radovi sprovođeni su 2002. i 2003. godine na prostoru severne kapije (porta praetoria),3 a ova istraživanja nastavljena su u kraćem vremenskom periodu sredinom 2010. godine. Početkom 2016. godine započeta su zaštitna iskopavanja legijskog utvrđenja, koja su nastavljena tokom 2017. godine.4 Istraživanja su bila usmerena na severozapadni deo logora, a njima je, pored zapadnog bedema, zapadne kapije (porta principalis sinistra) i odbrambenog rova, bio obuhvaćen i severni bedem, zajedno sa ugaonom i bočnim kulama.
Tokom 2018. godine nastavljena su zaštitna iskopavanja u zoni zapadnog i severnog bedema viminacijumskog utvrđenja.5 U severnom delu logora završena su istraživanja na prostoru sonde 24, a otvoreno je i pet novih sondi (sonde 25, 34–37)6 (sl. 1). Ovogodišnjim istraživanjima nastavljeno je praćenje severnog bedema i potvrđene su dve faze izgradnje kastruma, koje su konstatovane u prethodnim kampanjama. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje građeno od komada prirodno zapečene zemlje, odnosno crvenke,7 dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka. Uz severni bedem otkrivene su tri bočne kule iz različitih faza izgradnje logora, a vršeni su i radovi na prostoru severne kapije. Istraživanjima je obuhvaćen i manji deo odbrambenog rova, koji se prostirao oko utvrđenja. U unutrašnjosti logora radilo se na otkrivanju severoistočnog dela objekta 1, koji je definisan 2017. godine, dok su završena istraživanja zidova koji se prostiru između severnog bedema i ove građevine. Krajem 2018. godine, u neposrednoj blizini bedema započeta su i sistematska arheološka iskopavanja, koja su usmerena na severozapadni deo logora (Sektor I) i podrazumevala su zapadni deo objekta 1 (sl. 1).
PB  - Beograd : Arheološki Institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2018. godini
T1  - Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja severnog bedema u 2018. godini
EP  - 172
SP  - 159
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_619
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir and Golubović, Snežana",
year = "2021",
abstract = "Istraživanja legijskog utvrđenja u Viminacijumu započeta su krajem 19. veka. Radovi su nastavljeni početkom 20. veka, a naredna, sondažna iskopavanja kastruma, vršena su osamdesetih godina prošlog veka.2 Obimniji radovi sprovođeni su 2002. i 2003. godine na prostoru severne kapije (porta praetoria),3 a ova istraživanja nastavljena su u kraćem vremenskom periodu sredinom 2010. godine. Početkom 2016. godine započeta su zaštitna iskopavanja legijskog utvrđenja, koja su nastavljena tokom 2017. godine.4 Istraživanja su bila usmerena na severozapadni deo logora, a njima je, pored zapadnog bedema, zapadne kapije (porta principalis sinistra) i odbrambenog rova, bio obuhvaćen i severni bedem, zajedno sa ugaonom i bočnim kulama.
Tokom 2018. godine nastavljena su zaštitna iskopavanja u zoni zapadnog i severnog bedema viminacijumskog utvrđenja.5 U severnom delu logora završena su istraživanja na prostoru sonde 24, a otvoreno je i pet novih sondi (sonde 25, 34–37)6 (sl. 1). Ovogodišnjim istraživanjima nastavljeno je praćenje severnog bedema i potvrđene su dve faze izgradnje kastruma, koje su konstatovane u prethodnim kampanjama. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje građeno od komada prirodno zapečene zemlje, odnosno crvenke,7 dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka. Uz severni bedem otkrivene su tri bočne kule iz različitih faza izgradnje logora, a vršeni su i radovi na prostoru severne kapije. Istraživanjima je obuhvaćen i manji deo odbrambenog rova, koji se prostirao oko utvrđenja. U unutrašnjosti logora radilo se na otkrivanju severoistočnog dela objekta 1, koji je definisan 2017. godine, dok su završena istraživanja zidova koji se prostiru između severnog bedema i ove građevine. Krajem 2018. godine, u neposrednoj blizini bedema započeta su i sistematska arheološka iskopavanja, koja su usmerena na severozapadni deo logora (Sektor I) i podrazumevala su zapadni deo objekta 1 (sl. 1).",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2018. godini",
booktitle = "Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja severnog bedema u 2018. godini",
pages = "172-159",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_619"
}

Bogdanović, I., Jevtović, L.,& Golubović, S.. (2021). Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja severnog bedema u 2018. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2018. godini
Beograd : Arheološki Institut., 159-172.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_619

Bogdanović I, Jevtović L, Golubović S. Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja severnog bedema u 2018. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2018. godini. 2021;:159-172.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_619 .

Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, Golubović, Snežana, "Legijski logor u Viminacijumu: arheološka istraživanja severnog bedema u 2018. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2018. godini (2021):159-172,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_619 .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Stojić, Goran
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2021
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/644
AB  - Arheološka istraživanja legijskog utvrđenja u Viminacijumu vrše se od kraja 19. veka. Obimna zaštitna iskopavanja na prostoru kastruma započeta su 2016. godine. Ovi radovi nastavljeni su u narednom periodu, a usmereni su na fortifikacioni sistem u severozapadnom delu logora.  Definisane su dve osnovne faze izgradnje kastruma. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje rađeno crvenkom,  dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka.
PB  - Beograd : Arheološki institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini
T1  - Legijski logor u Viminacijumu: sistematska istraživanja severozapadnog dela utvrđenja u 2019. godini
EP  - 104
SP  - 89
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_644
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Stojić, Goran and Jevtović, Ljubomir",
year = "2021",
abstract = "Arheološka istraživanja legijskog utvrđenja u Viminacijumu vrše se od kraja 19. veka. Obimna zaštitna iskopavanja na prostoru kastruma započeta su 2016. godine. Ovi radovi nastavljeni su u narednom periodu, a usmereni su na fortifikacioni sistem u severozapadnom delu logora.  Definisane su dve osnovne faze izgradnje kastruma. Prvu fazu, koja se datuje u poslednje decenije 1. veka, odlikuje utvrđenje rađeno crvenkom,  dok drugoj fazi, datovanoj u 2. vek, odgovara logor izgrađen od škriljca i krečnjaka.",
publisher = "Beograd : Arheološki institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini",
booktitle = "Legijski logor u Viminacijumu: sistematska istraživanja severozapadnog dela utvrđenja u 2019. godini",
pages = "104-89",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_644"
}

Bogdanović, I., Stojić, G.,& Jevtović, L.. (2021). Legijski logor u Viminacijumu: sistematska istraživanja severozapadnog dela utvrđenja u 2019. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini
Beograd : Arheološki institut., 89-104.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_644

Bogdanović I, Stojić G, Jevtović L. Legijski logor u Viminacijumu: sistematska istraživanja severozapadnog dela utvrđenja u 2019. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini. 2021;:89-104.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_644 .

Bogdanović, Ivan, Stojić, Goran, Jevtović, Ljubomir, "Legijski logor u Viminacijumu: sistematska istraživanja severozapadnog dela utvrđenja u 2019. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2019. godini (2021):89-104,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_644 .

TY  - CONF
AU  - Danković, Ilija
AU  - Divić, Anton
AU  - Stojić, Goran
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Jovičić, Mladen
AU  - Milovanović, Bebina
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Mrđić, Nemanja
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2021
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1304
AB  - This paper will present the results of a preliminary study of a group of four fluvial
vessels recently discovered in the vicinity of Roman Viminacium in modern-day
Serbia, dated between the Late Iron Age and Late Medieval Period. The remains
of four vessels were discovered in March 2020 during regular mining activity at
the Drmno open-air coal mine near the town of Kostolac in Serbia, at four kilometers distance from the contemporary course of the Danube. Archaeologists
from the Belgrade Institute of Archaeology working as resident researchers at the
nearby Viminacium Archaeological Park were immediately alerted and surveyed
the scene, subsequently joined by members of the Centre Camille Jullian research laboratory for further studies and analyses of the remains.
PB  - University of Zadar : Zadar
C3  - Sailing through History. Reading the Past - Imagining the Future. 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology, Zadar, Croatia. 26 September - 1 October 2021. Book of abstracts
T1  - A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac
EP  - 39
SP  - 39
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1304
ER  - 

@conference{
author = "Danković, Ilija and Divić, Anton and Stojić, Goran and Jevtović, Ljubomir and Jovičić, Mladen and Milovanović, Bebina and Nikolić, Snežana and Mrđić, Nemanja and Bogdanović, Ivan",
year = "2021",
abstract = "This paper will present the results of a preliminary study of a group of four fluvial
vessels recently discovered in the vicinity of Roman Viminacium in modern-day
Serbia, dated between the Late Iron Age and Late Medieval Period. The remains
of four vessels were discovered in March 2020 during regular mining activity at
the Drmno open-air coal mine near the town of Kostolac in Serbia, at four kilometers distance from the contemporary course of the Danube. Archaeologists
from the Belgrade Institute of Archaeology working as resident researchers at the
nearby Viminacium Archaeological Park were immediately alerted and surveyed
the scene, subsequently joined by members of the Centre Camille Jullian research laboratory for further studies and analyses of the remains.",
publisher = "University of Zadar : Zadar",
journal = "Sailing through History. Reading the Past - Imagining the Future. 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology, Zadar, Croatia. 26 September - 1 October 2021. Book of abstracts",
title = "A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac",
pages = "39-39",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1304"
}

Danković, I., Divić, A., Stojić, G., Jevtović, L., Jovičić, M., Milovanović, B., Nikolić, S., Mrđić, N.,& Bogdanović, I.. (2021). A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac. in Sailing through History. Reading the Past - Imagining the Future. 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology, Zadar, Croatia. 26 September - 1 October 2021. Book of abstracts
University of Zadar : Zadar., 39-39.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1304

Danković I, Divić A, Stojić G, Jevtović L, Jovičić M, Milovanović B, Nikolić S, Mrđić N, Bogdanović I. A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac. in Sailing through History. Reading the Past - Imagining the Future. 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology, Zadar, Croatia. 26 September - 1 October 2021. Book of abstracts. 2021;:39-39.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1304 .

Danković, Ilija, Divić, Anton, Stojić, Goran, Jevtović, Ljubomir, Jovičić, Mladen, Milovanović, Bebina, Nikolić, Snežana, Mrđić, Nemanja, Bogdanović, Ivan, "A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac" in Sailing through History. Reading the Past - Imagining the Future. 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology, Zadar, Croatia. 26 September - 1 October 2021. Book of abstracts (2021):39-39,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1304 .

TY  - CONF
AU  - Danković, Ilija
AU  - Divić, Anton
AU  - Stojić, Goran
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Milovanović, Bebina
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2021
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1296
AB  - This paper will present the results of a preliminary study of a group of four fluvial vessels recently discovered in the vicinity of Roman Viminacium in modern-day Serbia, dated between the Late Iron Age and Late Medieval Period. The remains of four vessels were discovered in March 2020 during regular mining activity at the Drmno open-air coal mine near the town of Kostolac in Serbia, at four kilometers distance from the contemporary course of the Danube. Archaeologists from the Belgrade Institute of Archaeology working as resident researchers at the nearby Viminacium Archaeological Park were immediately alerted and surveyed the scene, subsequently joined by members of the Centre Camille Jullian research laboratory for further studies and analyses of the remains. Four different vessels were identified among the wooden remains well preserved under six meters of clay-like sediment: two dugouts, a single plank belonging to a flat-bottomed vessel, and a well preserved flat-bottomed planked barge. The discovery, taking place just two days before the introduction of the state of emergency in Serbia due to the 2020 sanitary crisis, was followed by hasty rescue excavation, documentation, and extraction of the shipwrecks and their transportation to the nearby Archaeological Park for further conservation. While focusing on the architectural characteristics and nautical capabilities of the discovered vessels, this paper will also present preliminary conclusions on the context of their discovery in relation to the archaeological topography of the region, as well as with the naval construction and navigation practices within the Middle Danube zone of transport geography.
PB  - Zadar : University of Zadar
C3  - 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology. Sailing through History Reading the Past – Imagining the Future, Zadar (Croatia). Book of abstracts
T1  - A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac, Serbia
SP  - 39
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1296
ER  - 

@conference{
author = "Danković, Ilija and Divić, Anton and Stojić, Goran and Jevtović, Ljubomir and Milovanović, Bebina and Nikolić, Snežana and Bogdanović, Ivan",
year = "2021",
abstract = "This paper will present the results of a preliminary study of a group of four fluvial vessels recently discovered in the vicinity of Roman Viminacium in modern-day Serbia, dated between the Late Iron Age and Late Medieval Period. The remains of four vessels were discovered in March 2020 during regular mining activity at the Drmno open-air coal mine near the town of Kostolac in Serbia, at four kilometers distance from the contemporary course of the Danube. Archaeologists from the Belgrade Institute of Archaeology working as resident researchers at the nearby Viminacium Archaeological Park were immediately alerted and surveyed the scene, subsequently joined by members of the Centre Camille Jullian research laboratory for further studies and analyses of the remains. Four different vessels were identified among the wooden remains well preserved under six meters of clay-like sediment: two dugouts, a single plank belonging to a flat-bottomed vessel, and a well preserved flat-bottomed planked barge. The discovery, taking place just two days before the introduction of the state of emergency in Serbia due to the 2020 sanitary crisis, was followed by hasty rescue excavation, documentation, and extraction of the shipwrecks and their transportation to the nearby Archaeological Park for further conservation. While focusing on the architectural characteristics and nautical capabilities of the discovered vessels, this paper will also present preliminary conclusions on the context of their discovery in relation to the archaeological topography of the region, as well as with the naval construction and navigation practices within the Middle Danube zone of transport geography.",
publisher = "Zadar : University of Zadar",
journal = "16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology. Sailing through History Reading the Past – Imagining the Future, Zadar (Croatia). Book of abstracts",
title = "A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac, Serbia",
pages = "39",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1296"
}

Danković, I., Divić, A., Stojić, G., Jevtović, L., Milovanović, B., Nikolić, S.,& Bogdanović, I.. (2021). A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac, Serbia. in 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology. Sailing through History Reading the Past – Imagining the Future, Zadar (Croatia). Book of abstracts
Zadar : University of Zadar., 39.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1296

Danković I, Divić A, Stojić G, Jevtović L, Milovanović B, Nikolić S, Bogdanović I. A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac, Serbia. in 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology. Sailing through History Reading the Past – Imagining the Future, Zadar (Croatia). Book of abstracts. 2021;:39.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1296 .

Danković, Ilija, Divić, Anton, Stojić, Goran, Jevtović, Ljubomir, Milovanović, Bebina, Nikolić, Snežana, Bogdanović, Ivan, "A preliminary report on newly discovered fluvial vessels from Kostolac, Serbia" in 16th International Symposium on Boat & Ship Archaeology. Sailing through History Reading the Past – Imagining the Future, Zadar (Croatia). Book of abstracts (2021):39,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1296 .

TY  - CHAP
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Erić, Suzana
AU  - Resimić-Šarić, Kristina
AU  - Vulić, Predrag
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Šegvić, Branimir
PY  - 2020
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/650
AB  - Izrada velike studije o opekarskoj proizvodnji VII Klaudijeve legije na teritoriji provincije Gornje Mezije započeta je pre desetak godina. Glavni logor legije i centar njene proizvodne delatnosti u periodu od kraja I do kraja IV veka nalazio se u Viminacijumu. Osim ostataka 16 peći za pečenje opeka, koji direktno svedoče o opekarskoj proizvodnji na prostoru Viminacijuma (Jevtović, Danković in press) (slika 1), do sada je prikupljena i kolekcija od oko 2000 opeka sa žigom VII Klaudijeve legije, različitih formata (imbrex, tegula, lydion, bessalis, pedalis, bipedalis)*, kao i ulomci opeka nedefinisane forme. Krajem 2019. godine započeta je i mineraloško-petrološka analiza opeka sa ciljem da se utvrde njihov sastav, karakteristike glinene paste, tehnologija proizvodnje, kao i poreklo sirovine. Prvobitna ispitivanja obuhvatila su uzorke pronađene tokom novih istraživanja legijskog utvrđenja koje se nalazi na lokalitetu Čair – Castrum**.
PB  - Beograd : Srpsko arheološko društvo
T2  - Aktuelna interdisciplinarna istraživanja Tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope / Current interdisciplinary studies in technology in the archaeology of the South-East Europe
T1  - Opeke VII Klaudijeve legije sa Lokaliteta Čair – Castrum (Viminacijum): preliminarna mineraloško-petrološka analiza
EP  - 88
SP  - 82
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_650
ER  - 

@inbook{
author = "Jevtović, Ljubomir and Erić, Suzana and Resimić-Šarić, Kristina and Vulić, Predrag and Bogdanović, Ivan and Šegvić, Branimir",
year = "2020",
abstract = "Izrada velike studije o opekarskoj proizvodnji VII Klaudijeve legije na teritoriji provincije Gornje Mezije započeta je pre desetak godina. Glavni logor legije i centar njene proizvodne delatnosti u periodu od kraja I do kraja IV veka nalazio se u Viminacijumu. Osim ostataka 16 peći za pečenje opeka, koji direktno svedoče o opekarskoj proizvodnji na prostoru Viminacijuma (Jevtović, Danković in press) (slika 1), do sada je prikupljena i kolekcija od oko 2000 opeka sa žigom VII Klaudijeve legije, različitih formata (imbrex, tegula, lydion, bessalis, pedalis, bipedalis)*, kao i ulomci opeka nedefinisane forme. Krajem 2019. godine započeta je i mineraloško-petrološka analiza opeka sa ciljem da se utvrde njihov sastav, karakteristike glinene paste, tehnologija proizvodnje, kao i poreklo sirovine. Prvobitna ispitivanja obuhvatila su uzorke pronađene tokom novih istraživanja legijskog utvrđenja koje se nalazi na lokalitetu Čair – Castrum**.",
publisher = "Beograd : Srpsko arheološko društvo",
journal = "Aktuelna interdisciplinarna istraživanja Tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope / Current interdisciplinary studies in technology in the archaeology of the South-East Europe",
booktitle = "Opeke VII Klaudijeve legije sa Lokaliteta Čair – Castrum (Viminacijum): preliminarna mineraloško-petrološka analiza",
pages = "88-82",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_650"
}

Jevtović, L., Erić, S., Resimić-Šarić, K., Vulić, P., Bogdanović, I.,& Šegvić, B.. (2020). Opeke VII Klaudijeve legije sa Lokaliteta Čair – Castrum (Viminacijum): preliminarna mineraloško-petrološka analiza. in Aktuelna interdisciplinarna istraživanja Tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope / Current interdisciplinary studies in technology in the archaeology of the South-East Europe
Beograd : Srpsko arheološko društvo., 82-88.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_650

Jevtović L, Erić S, Resimić-Šarić K, Vulić P, Bogdanović I, Šegvić B. Opeke VII Klaudijeve legije sa Lokaliteta Čair – Castrum (Viminacijum): preliminarna mineraloško-petrološka analiza. in Aktuelna interdisciplinarna istraživanja Tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope / Current interdisciplinary studies in technology in the archaeology of the South-East Europe. 2020;:82-88.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_650 .

Jevtović, Ljubomir, Erić, Suzana, Resimić-Šarić, Kristina, Vulić, Predrag, Bogdanović, Ivan, Šegvić, Branimir, "Opeke VII Klaudijeve legije sa Lokaliteta Čair – Castrum (Viminacijum): preliminarna mineraloško-petrološka analiza" in Aktuelna interdisciplinarna istraživanja Tehnologije u arheologiji jugoistočne Evrope / Current interdisciplinary studies in technology in the archaeology of the South-East Europe (2020):82-88,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_650 .

TY  - JOUR
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jovanović, Željko
PY  - 2020
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/638
AB  - Photogrammetry is the science and technology of obtaining information about physical objects and the environment using 2D photographs. Recent technological advancements allowed the method to become accessible and quite valuable in the studies of cultural heritage. The method was introduced into the field procedures of archaeological research of Viminacium in 2012. The goal of this paper is to demonstrate the usage of photogrammetry during investigations of the amphitheatre and to exemplify its applicability and benefits for future archaeological excavations. Based on our experience, the method proved to be easy to use and incorporate into existing procedures, especially as it was significantly faster and economical compared to the traditional documenting techniques. Obtained 3D models can fulfill various needs, from the creation of regular archaeological documentation to the visualization and presentation of the results of research.
PB  - Belgrade : Institute of Archaeology
PB  - Belgrade : Center for New Technology Viminacium
T2  - Arheologija i prirodne nauke
T1  - Images of the amphitheatre – use of photogrammetry in the excavations of the Viminacium amphitheatre
EP  - 61
SP  - 47
VL  - 16
DO  - 10.18485/arhe_apn.2020.16.4
ER  - 

@article{
author = "Jevtović, Ljubomir and Bogdanović, Ivan and Jovanović, Željko",
year = "2020",
abstract = "Photogrammetry is the science and technology of obtaining information about physical objects and the environment using 2D photographs. Recent technological advancements allowed the method to become accessible and quite valuable in the studies of cultural heritage. The method was introduced into the field procedures of archaeological research of Viminacium in 2012. The goal of this paper is to demonstrate the usage of photogrammetry during investigations of the amphitheatre and to exemplify its applicability and benefits for future archaeological excavations. Based on our experience, the method proved to be easy to use and incorporate into existing procedures, especially as it was significantly faster and economical compared to the traditional documenting techniques. Obtained 3D models can fulfill various needs, from the creation of regular archaeological documentation to the visualization and presentation of the results of research.",
publisher = "Belgrade : Institute of Archaeology, Belgrade : Center for New Technology Viminacium",
journal = "Arheologija i prirodne nauke",
title = "Images of the amphitheatre – use of photogrammetry in the excavations of the Viminacium amphitheatre",
pages = "61-47",
volume = "16",
doi = "10.18485/arhe_apn.2020.16.4"
}

Jevtović, L., Bogdanović, I.,& Jovanović, Ž.. (2020). Images of the amphitheatre – use of photogrammetry in the excavations of the Viminacium amphitheatre. in Arheologija i prirodne nauke
Belgrade : Institute of Archaeology., 16, 47-61.
https://doi.org/10.18485/arhe_apn.2020.16.4

Jevtović L, Bogdanović I, Jovanović Ž. Images of the amphitheatre – use of photogrammetry in the excavations of the Viminacium amphitheatre. in Arheologija i prirodne nauke. 2020;16:47-61.
doi:10.18485/arhe_apn.2020.16.4 .

Jevtović, Ljubomir, Bogdanović, Ivan, Jovanović, Željko, "Images of the amphitheatre – use of photogrammetry in the excavations of the Viminacium amphitheatre" in Arheologija i prirodne nauke, 16 (2020):47-61,
https://doi.org/10.18485/arhe_apn.2020.16.4 . .

TY  - CHAP
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Stojić, Goran
AU  - Marjanović, Milica
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2019
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/614
AB  - Istraživanja vojnog logora u Viminacijumu započeta su još krajem 19. veka, a nakon duže pauze, manja sondažna iskopavanja na tom prostoru vršena su početkom osamdesetih godina prošlog veka.2 Radovi su nastavljeni 2002. godine, kada je većim delom istražena severna kapija logora (porta praetoriae), u okviru koje su delimično otkrivene istočna i zapadna kula, prolaz sa dve paralelne ulice popločane kamenim pločama, kao i kanal ispod ulice.3 Arheološka iskopavanja logora, nastavljena 2016. godine, bila su zaštitnog karaktera i vršena su u sistemu sondi. Na istraženom prostoru, otkriven je severozapadni ugao vojnog logora. Pored ugaone kule, otkriveni su delovi severnog i zapadnog bedema. Ispred kule je istražen odbrambeni rov, a u okviru njega i masivan zid od većih kvadera krečnjaka koji se u pravcu severoistok-jugozapad pruža od ugaone kule logora ka gradskom bedemu. Kroz središnji deo ovog zida, a iznad samog dna rova, prolazi kanal. Na istraženom segmentu zapadnog bedema i odbrambenog rova otkriven je još jedan kanal, koji se od logora pruža kroz bedem do otvora na južnoj strani masivnog zida. Pomenuti kanali su služili za odvođenje otpadnih voda iz logora. Na tom prostoru otkrivena su i četiri groba sa konstrukcijama od opeka (Nikolić et al. 2018).
PB  - Beograd : Arheološki institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini
T1  - Istraživanja na lokalitetu Čair – Castrum (Viminacijum) 2017. godine
EP  - 134
SP  - 125
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_614
ER  - 

@inbook{
author = "Nikolić, Snežana and Stojić, Goran and Marjanović, Milica and Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir",
year = "2019",
abstract = "Istraživanja vojnog logora u Viminacijumu započeta su još krajem 19. veka, a nakon duže pauze, manja sondažna iskopavanja na tom prostoru vršena su početkom osamdesetih godina prošlog veka.2 Radovi su nastavljeni 2002. godine, kada je većim delom istražena severna kapija logora (porta praetoriae), u okviru koje su delimično otkrivene istočna i zapadna kula, prolaz sa dve paralelne ulice popločane kamenim pločama, kao i kanal ispod ulice.3 Arheološka iskopavanja logora, nastavljena 2016. godine, bila su zaštitnog karaktera i vršena su u sistemu sondi. Na istraženom prostoru, otkriven je severozapadni ugao vojnog logora. Pored ugaone kule, otkriveni su delovi severnog i zapadnog bedema. Ispred kule je istražen odbrambeni rov, a u okviru njega i masivan zid od većih kvadera krečnjaka koji se u pravcu severoistok-jugozapad pruža od ugaone kule logora ka gradskom bedemu. Kroz središnji deo ovog zida, a iznad samog dna rova, prolazi kanal. Na istraženom segmentu zapadnog bedema i odbrambenog rova otkriven je još jedan kanal, koji se od logora pruža kroz bedem do otvora na južnoj strani masivnog zida. Pomenuti kanali su služili za odvođenje otpadnih voda iz logora. Na tom prostoru otkrivena su i četiri groba sa konstrukcijama od opeka (Nikolić et al. 2018).",
publisher = "Beograd : Arheološki institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini",
booktitle = "Istraživanja na lokalitetu Čair – Castrum (Viminacijum) 2017. godine",
pages = "134-125",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_614"
}

Nikolić, S., Stojić, G., Marjanović, M., Bogdanović, I.,& Jevtović, L.. (2019). Istraživanja na lokalitetu Čair – Castrum (Viminacijum) 2017. godine. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini
Beograd : Arheološki institut., 125-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_614

Nikolić S, Stojić G, Marjanović M, Bogdanović I, Jevtović L. Istraživanja na lokalitetu Čair – Castrum (Viminacijum) 2017. godine. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini. 2019;:125-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_614 .

Nikolić, Snežana, Stojić, Goran, Marjanović, Milica, Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, "Istraživanja na lokalitetu Čair – Castrum (Viminacijum) 2017. godine" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini (2019):125-134,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_614 .

TY  - JOUR
AU  - Živaljević, Ivana
AU  - Vuković-Bogdanović, Sonja I.
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2019
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/302
AB  - Položaj Viminacijuma, rimskog grada i legijskog logora smeštenog u blizini ušća Mlave u Dunav (sl. 1), ukazuje da su njegovi stanovnici imali direktan pristup rečnim izvorima hrane, te je riba najverovatnije činila deo njihove ishrane. Međutim, relativno se malo zna o ribolovu u rimskom periodu u ovom delu Podunavlja, a ribolovačke aktivnosti često ostaju arheološki manje vidljive ili nedovoljno proučene. Ova okolnost se može objasniti slabijim mogućnostima očuvanja ribljih kostiju, njihovom poroznošću i generalno malim dimenzijama, što dovodi do toga da se po pravilu previde (posebno u slučaju sitnijih vrsta) prilikom ručnog sakupljanja materijala. Tako su u velikoj faunističkoj zbirci sa Viminacijuma riblje kosti zastupljene sa svega nekoliko desetina primeraka, za razliku od kostiju sisara čiji broj iznosi više od 20.000. Međutim, iako malobrojni, riblji ostaci sa Viminacijuma predstavljaju važan izvor podataka o ishrani i snabdevanju ribom, ribolovačkim praksama, odabiru vrsta i veličini ulova, kao i o potencijalnim razlikama u prehrambenim navikama i pristupu kvalitetnijoj ribi u gradu i u njegovoj okolini. U ovom radu su prikazani rezultati arheozoološke analize ribljih ostataka koji su do sada konstatovani na tri različite lokacije na Viminacijumu: na području amfiteatra, koji se nalazi u užem gradskom jezgru, u otpadnom prostoru, koji se nalazio u okviru istočne nekropole, udaljene oko 450 m od legijskog utvrđenja (lokalitet Pirivoj), i u naselju, koje je predstavljalo ekonomsko-industrijski centar, udaljen oko 2,5 km od legijskog utvrđenja (lokalitet Nad Klepečkom) (sl. 2). Osim arheozooloških podataka, u radu su prikazani i nalazi ribolovačke opreme sa Viminacijuma, koji pružaju širu sliku o ribarskim tehnikama, kao i relevantni istorijski izvori u cilju boljeg sagledavanja mogućih značenja koja su pridavana različitim vrstama riba. Riblji faunistički uzorak sa Viminacijuma čine 74 primerka kostiju, a od toga 48 potiče sa prostora amfiteatra, 22 sa lokaliteta Nad Klepečkom i 4 sa Pirivoja (tabela 1; sl. 3). U uzorku su zastupljene slatkovodne ribe, koje su po svoj prilici lovljene u Mlavi i Dunavu: vrste iz porodice šaranki (šaran Cyprinus carpio i bucov Aspius aspius, sl. 4), štuka (Esox lucius, sl. 5), smuđ (Sander lucioperca, sl. 6) i som (Silurus glanis, sl. 7). Od toga se jedino kosti šaranki i soma javljaju i izvan gradskog jezgra, što bi moglo ukazivati na to da su se tim ribama hranili stanovnici grada i okoline, ali i da su se one mogle koristiti u okviru pogrebnih rituala na prostoru istočne nekropole Viminacijuma. U slučaju uzorka sa amfiteatra, kosti šarana, štuke, smuđa i soma bile su očuvane u dovoljnoj meri, te je bilo moguće izmeriti ih i rekonstruisati veličinu primeraka (tabela 2). Većinom su u pitanju bile krupne jedinke, što se moglo i očekivati budući da ostaci sitnijih riba verovatno nisu sakupljeni. Pored toga, može se pretpostaviti da je najbolji ulov iz obližnjih reka verovatno stizao na trpezu stanovnika grada i legijskog logora. Pored slatkovodnih vrsta, u uzorku sa amfiteatra identifikovani su i ostaci krupnih riba iz porodice jesetrovki, koje su sve do izgradnje đerdapskih brana migrirale u Dunav iz Crnog mora. U pitanju su ostaci ruske jesetre (Acipenser gueldenstaedtii), pastruge (Acipenser stellatus), kečige (Acipenser ruthenus) (jedine slatkovodne jesetrovke) (sl. 8) i posebno brojni ostaci morune (Huso huso, sl. 9), najvećeg predstavnika ove porodice. Prilično veliki broj kostiju jesetrovki u uzorku, njihove impresivne dimenzije (tabela 2), kao i kontekst nalaza (isključivo prostor amfiteatra) ukazuju na to da su te ribe bile posebno cenjene i verovatno namenjene određenim slojevima gradskog stanovništva. Najimpresivniji ulov predstavljale su svakako morune, budući da je većina izmerenih kostiju poticala od primeraka koji su bili dugi između 3 m i 3,5 m, ali su lovljeni i krupniji primerci, dugi i preko 5 m (sl. 10). Poseban kuriozitet je to što su te ogromne ribe dopremane u komadu, budući da veći broj tragova kasapljenja na kostima (sl. 9) ukazuje da su pripremane za konzumaciju u samom gradu. Ovaj podatak postaje još značajniji ako se uzme u obzir i to da su se od praistorije do izgradnje brana najbolja mesta za ribolov na jesetrovke nalazila na području Đerdapa (sl. 11), nizvodno oko 100 km od Viminacijuma. Iako Elijanovo delo De Natura Animalium ne predstavlja izvor iz prve ruke, u njemu opisani ribolov na dunavske jesetrovke, u okviru pejzaža koji podseća na Đerdap, navodi na pretpostavku da je ovo ribarsko područje bilo u upotrebi i tokom rimskog perioda. Moglo bi se stoga pretpostaviti da su i jesetrovke koje su se konzumirale u Viminacijumu stizale iz ove oblasti, moguće sušene, usoljene ili čak i žive. Određeni pisani izvori dodatno ukazuju na status koje su jesetrovke uživale u rimskom periodu - i kao poslastice na gozbama, ali i kao statusni simboli. Marcijal u Epigramima (Epigrammata) navodi da su ove ribe dostojne carske trpeze, a Makrobije ih u svom delu Saturnalia (navodeći reči različitih antičkih autora) opisuje kao retke poslastice, previše vredne da bi se delile s drugima, pa čak i kao božanstva čije su iznošenje na trpezu pratile sluge i zvuci frule. Iako se Marcijal i Makrobije ne osvrću konkretno na jesetrovke iz Dunava, može se pretpostaviti da su ove krupne ribe i doživljavane na sličan način i u Viminacijumu, kao i u drugim podunavskim gradovima. Pored ribljih ostataka, određen uvid u ribolovne tehnike pružaju i sporadični nalazi ribolovačke opreme sa Viminacijuma - tegovi za mreže i udice (sl. 12). Osim na Viminacijumu, takvi predmeti poznati su i sa drugih lokaliteta na dunavskom limesu. Pored lokalno dostupne i migratorne ribe, koja je verovatno dopremana sa Đerdapa, određeni stanovnici Viminacijuma su se po svoj prilici snabdevali i morskom hranom nabavljenom iz udaljenih oblasti. Direktna svedočanstva o trgovini iz mediteranskih oblasti predstavljaju ljušture mekušaca, a ona indirektna jesu određeni tipovi amfora koje su verovatno sadržale proizvode od prerađene morske ribe i riblje soseve. Iako malobrojni, ostaci riba sa Viminacijuma, kao i nalazi ribolovačke opreme i amfora korišćenih verovatno za transport ribljih proizvoda pružaju važne podatke o ishrani i snabdevanju ribom na prostoru glavnog grada provincije i njegove okoline. Lokalno dostupne slatkovodne vrste, poput šarana i soma, konzumirale su se po svoj prilici i u gradu i u njegovoj okolini, a moguće je i da su korišćene u okviru pogrebnih rituala. Međutim, kvalitetnija riba (poput jesetrovki) verovatno je konzumirana u određenim prilikama i/ili krugovima, predstavljajući važan deo društvenog života u gradu i način za isticanje statusa. Ne treba isključiti ni mogućnost da su se sitnije, lokalno dostupne ribe, čiji se ostaci generalno previde prilikom ručnog sakupljanja, konzumirale mnogo češće i među svim slojevima društva.
AB  - The paper presents the results of archaezoological analysis of fish remains from three locations at Viminacium (the Amphitheatre, Nad Klepečkom and Pirivoj), discussed jointly with finds of fishing equipment and relevant written sources on the subject. Albeit small and biased due to the hand-collection of animal bones, the fish faunal assemblage from Vimincium provides valuable data on the choice of exploited species, fishing and fish transportation practices, and patterns of consumption and deposition in the city and its surroundings. In addition to remains of locally available freshwater fish, occurring at all three sites, the Amphitheatre sample contained the remains of large anadromous sturgeons, possibly obtained from the downstream, Iron Gates area. Their size, contextual provenance, as well as their exceptional status according to written sources, indicates that there had been notable differences in access to high-quality fish among the different social classes at Viminacium.
PB  - Arheološki institut, Beograd
T2  - Starinar
T1  - Ad palatinas acipensem mittite mensas: Fish remains from Viminacium
EP  - 202
IS  - 69
SP  - 183
DO  - 10.2298/STa1969183Z
ER  - 

@article{
author = "Živaljević, Ivana and Vuković-Bogdanović, Sonja I. and Bogdanović, Ivan",
year = "2019",
abstract = "Položaj Viminacijuma, rimskog grada i legijskog logora smeštenog u blizini ušća Mlave u Dunav (sl. 1), ukazuje da su njegovi stanovnici imali direktan pristup rečnim izvorima hrane, te je riba najverovatnije činila deo njihove ishrane. Međutim, relativno se malo zna o ribolovu u rimskom periodu u ovom delu Podunavlja, a ribolovačke aktivnosti često ostaju arheološki manje vidljive ili nedovoljno proučene. Ova okolnost se može objasniti slabijim mogućnostima očuvanja ribljih kostiju, njihovom poroznošću i generalno malim dimenzijama, što dovodi do toga da se po pravilu previde (posebno u slučaju sitnijih vrsta) prilikom ručnog sakupljanja materijala. Tako su u velikoj faunističkoj zbirci sa Viminacijuma riblje kosti zastupljene sa svega nekoliko desetina primeraka, za razliku od kostiju sisara čiji broj iznosi više od 20.000. Međutim, iako malobrojni, riblji ostaci sa Viminacijuma predstavljaju važan izvor podataka o ishrani i snabdevanju ribom, ribolovačkim praksama, odabiru vrsta i veličini ulova, kao i o potencijalnim razlikama u prehrambenim navikama i pristupu kvalitetnijoj ribi u gradu i u njegovoj okolini. U ovom radu su prikazani rezultati arheozoološke analize ribljih ostataka koji su do sada konstatovani na tri različite lokacije na Viminacijumu: na području amfiteatra, koji se nalazi u užem gradskom jezgru, u otpadnom prostoru, koji se nalazio u okviru istočne nekropole, udaljene oko 450 m od legijskog utvrđenja (lokalitet Pirivoj), i u naselju, koje je predstavljalo ekonomsko-industrijski centar, udaljen oko 2,5 km od legijskog utvrđenja (lokalitet Nad Klepečkom) (sl. 2). Osim arheozooloških podataka, u radu su prikazani i nalazi ribolovačke opreme sa Viminacijuma, koji pružaju širu sliku o ribarskim tehnikama, kao i relevantni istorijski izvori u cilju boljeg sagledavanja mogućih značenja koja su pridavana različitim vrstama riba. Riblji faunistički uzorak sa Viminacijuma čine 74 primerka kostiju, a od toga 48 potiče sa prostora amfiteatra, 22 sa lokaliteta Nad Klepečkom i 4 sa Pirivoja (tabela 1; sl. 3). U uzorku su zastupljene slatkovodne ribe, koje su po svoj prilici lovljene u Mlavi i Dunavu: vrste iz porodice šaranki (šaran Cyprinus carpio i bucov Aspius aspius, sl. 4), štuka (Esox lucius, sl. 5), smuđ (Sander lucioperca, sl. 6) i som (Silurus glanis, sl. 7). Od toga se jedino kosti šaranki i soma javljaju i izvan gradskog jezgra, što bi moglo ukazivati na to da su se tim ribama hranili stanovnici grada i okoline, ali i da su se one mogle koristiti u okviru pogrebnih rituala na prostoru istočne nekropole Viminacijuma. U slučaju uzorka sa amfiteatra, kosti šarana, štuke, smuđa i soma bile su očuvane u dovoljnoj meri, te je bilo moguće izmeriti ih i rekonstruisati veličinu primeraka (tabela 2). Većinom su u pitanju bile krupne jedinke, što se moglo i očekivati budući da ostaci sitnijih riba verovatno nisu sakupljeni. Pored toga, može se pretpostaviti da je najbolji ulov iz obližnjih reka verovatno stizao na trpezu stanovnika grada i legijskog logora. Pored slatkovodnih vrsta, u uzorku sa amfiteatra identifikovani su i ostaci krupnih riba iz porodice jesetrovki, koje su sve do izgradnje đerdapskih brana migrirale u Dunav iz Crnog mora. U pitanju su ostaci ruske jesetre (Acipenser gueldenstaedtii), pastruge (Acipenser stellatus), kečige (Acipenser ruthenus) (jedine slatkovodne jesetrovke) (sl. 8) i posebno brojni ostaci morune (Huso huso, sl. 9), najvećeg predstavnika ove porodice. Prilično veliki broj kostiju jesetrovki u uzorku, njihove impresivne dimenzije (tabela 2), kao i kontekst nalaza (isključivo prostor amfiteatra) ukazuju na to da su te ribe bile posebno cenjene i verovatno namenjene određenim slojevima gradskog stanovništva. Najimpresivniji ulov predstavljale su svakako morune, budući da je većina izmerenih kostiju poticala od primeraka koji su bili dugi između 3 m i 3,5 m, ali su lovljeni i krupniji primerci, dugi i preko 5 m (sl. 10). Poseban kuriozitet je to što su te ogromne ribe dopremane u komadu, budući da veći broj tragova kasapljenja na kostima (sl. 9) ukazuje da su pripremane za konzumaciju u samom gradu. Ovaj podatak postaje još značajniji ako se uzme u obzir i to da su se od praistorije do izgradnje brana najbolja mesta za ribolov na jesetrovke nalazila na području Đerdapa (sl. 11), nizvodno oko 100 km od Viminacijuma. Iako Elijanovo delo De Natura Animalium ne predstavlja izvor iz prve ruke, u njemu opisani ribolov na dunavske jesetrovke, u okviru pejzaža koji podseća na Đerdap, navodi na pretpostavku da je ovo ribarsko područje bilo u upotrebi i tokom rimskog perioda. Moglo bi se stoga pretpostaviti da su i jesetrovke koje su se konzumirale u Viminacijumu stizale iz ove oblasti, moguće sušene, usoljene ili čak i žive. Određeni pisani izvori dodatno ukazuju na status koje su jesetrovke uživale u rimskom periodu - i kao poslastice na gozbama, ali i kao statusni simboli. Marcijal u Epigramima (Epigrammata) navodi da su ove ribe dostojne carske trpeze, a Makrobije ih u svom delu Saturnalia (navodeći reči različitih antičkih autora) opisuje kao retke poslastice, previše vredne da bi se delile s drugima, pa čak i kao božanstva čije su iznošenje na trpezu pratile sluge i zvuci frule. Iako se Marcijal i Makrobije ne osvrću konkretno na jesetrovke iz Dunava, može se pretpostaviti da su ove krupne ribe i doživljavane na sličan način i u Viminacijumu, kao i u drugim podunavskim gradovima. Pored ribljih ostataka, određen uvid u ribolovne tehnike pružaju i sporadični nalazi ribolovačke opreme sa Viminacijuma - tegovi za mreže i udice (sl. 12). Osim na Viminacijumu, takvi predmeti poznati su i sa drugih lokaliteta na dunavskom limesu. Pored lokalno dostupne i migratorne ribe, koja je verovatno dopremana sa Đerdapa, određeni stanovnici Viminacijuma su se po svoj prilici snabdevali i morskom hranom nabavljenom iz udaljenih oblasti. Direktna svedočanstva o trgovini iz mediteranskih oblasti predstavljaju ljušture mekušaca, a ona indirektna jesu određeni tipovi amfora koje su verovatno sadržale proizvode od prerađene morske ribe i riblje soseve. Iako malobrojni, ostaci riba sa Viminacijuma, kao i nalazi ribolovačke opreme i amfora korišćenih verovatno za transport ribljih proizvoda pružaju važne podatke o ishrani i snabdevanju ribom na prostoru glavnog grada provincije i njegove okoline. Lokalno dostupne slatkovodne vrste, poput šarana i soma, konzumirale su se po svoj prilici i u gradu i u njegovoj okolini, a moguće je i da su korišćene u okviru pogrebnih rituala. Međutim, kvalitetnija riba (poput jesetrovki) verovatno je konzumirana u određenim prilikama i/ili krugovima, predstavljajući važan deo društvenog života u gradu i način za isticanje statusa. Ne treba isključiti ni mogućnost da su se sitnije, lokalno dostupne ribe, čiji se ostaci generalno previde prilikom ručnog sakupljanja, konzumirale mnogo češće i među svim slojevima društva., The paper presents the results of archaezoological analysis of fish remains from three locations at Viminacium (the Amphitheatre, Nad Klepečkom and Pirivoj), discussed jointly with finds of fishing equipment and relevant written sources on the subject. Albeit small and biased due to the hand-collection of animal bones, the fish faunal assemblage from Vimincium provides valuable data on the choice of exploited species, fishing and fish transportation practices, and patterns of consumption and deposition in the city and its surroundings. In addition to remains of locally available freshwater fish, occurring at all three sites, the Amphitheatre sample contained the remains of large anadromous sturgeons, possibly obtained from the downstream, Iron Gates area. Their size, contextual provenance, as well as their exceptional status according to written sources, indicates that there had been notable differences in access to high-quality fish among the different social classes at Viminacium.",
publisher = "Arheološki institut, Beograd",
journal = "Starinar",
title = "Ad palatinas acipensem mittite mensas: Fish remains from Viminacium",
pages = "202-183",
number = "69",
doi = "10.2298/STa1969183Z"
}

Živaljević, I., Vuković-Bogdanović, S. I.,& Bogdanović, I.. (2019). Ad palatinas acipensem mittite mensas: Fish remains from Viminacium. in Starinar
Arheološki institut, Beograd.(69), 183-202.
https://doi.org/10.2298/STa1969183Z

Živaljević I, Vuković-Bogdanović SI, Bogdanović I. Ad palatinas acipensem mittite mensas: Fish remains from Viminacium. in Starinar. 2019;(69):183-202.
doi:10.2298/STa1969183Z .

Živaljević, Ivana, Vuković-Bogdanović, Sonja I., Bogdanović, Ivan, "Ad palatinas acipensem mittite mensas: Fish remains from Viminacium" in Starinar, no. 69 (2019):183-202,
https://doi.org/10.2298/STa1969183Z . .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2019
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/641
AB  - Sredinom jula 2017. godine završena su sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra, koja se izvode u kontinuitetu od kraja 2007. godine.2 Dugogodišnjim iskopavanjima bio je obuhvaćen veći deo građevine, što podrazumeva prostor arene, zid arene i prostorije uz njega, glavne ulaze u amfiteatar i prostor tribina. Sa druge strane, odlučeno je da se severozapadni deo tribine ostavi za buduća istraživanja i primenu novih metodologija, kako bi se preispitali do sada izneti zaključci i pretpostavke i eventualno donela nova zapažanja i tumačenja kojima bi se upotpunila saznanja o viminacijumskom amfiteatru. Dosadašnja istraživanja vršena su i na površini oko samog amfiteatra, gde su otkriveni ostaci gradskih fortifikacija, kapija flankirana dvema pravougaonim kulama, odbrambeni rov i više objekata za koje se pretpostavlja da su bili u vezi sa održavanjem spektakla u areni.
PB  - Beograd : Arheološki Institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini
T1  - Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini
EP  - 116
SP  - 109
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_641
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir",
year = "2019",
abstract = "Sredinom jula 2017. godine završena su sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra, koja se izvode u kontinuitetu od kraja 2007. godine.2 Dugogodišnjim iskopavanjima bio je obuhvaćen veći deo građevine, što podrazumeva prostor arene, zid arene i prostorije uz njega, glavne ulaze u amfiteatar i prostor tribina. Sa druge strane, odlučeno je da se severozapadni deo tribine ostavi za buduća istraživanja i primenu novih metodologija, kako bi se preispitali do sada izneti zaključci i pretpostavke i eventualno donela nova zapažanja i tumačenja kojima bi se upotpunila saznanja o viminacijumskom amfiteatru. Dosadašnja istraživanja vršena su i na površini oko samog amfiteatra, gde su otkriveni ostaci gradskih fortifikacija, kapija flankirana dvema pravougaonim kulama, odbrambeni rov i više objekata za koje se pretpostavlja da su bili u vezi sa održavanjem spektakla u areni.",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini",
booktitle = "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini",
pages = "116-109",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_641"
}

Bogdanović, I.,& Jevtović, L.. (2019). Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini
Beograd : Arheološki Institut., 109-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_641

Bogdanović I, Jevtović L. Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini. 2019;:109-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_641 .

Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2017. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2017. godini (2019):109-116,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_641 .

TY  - THES
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2019
UR  - https://nardus.mpn.gov.rs/handle/123456789/11287
UR  - http://eteze.bg.ac.rs/application/showtheses?thesesId=6842
UR  - https://fedorabg.bg.ac.rs/fedora/get/o:19947/bdef:Content/download
UR  - http://vbs.rs/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=70036&RID=530694551
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/13
AB  - Cilj doktorske disertacije predstavlja razumevanje procesa izgradnje amfiteatara na konkretnom primeru Viminacijuma. Poznato je da ovi objekti čine jedan od simbola rimske civilizacije. Najraniji amfiteatri grade se na Apeninskom poluostrvu, a vremenom se, sa širenjem države, podižu u različitim oblastima, u оkviru urbаnih cеntаrа i u blizini vојnih utvrđеnjа. Njihova izgradnja predstavljala je izraz romanizacije kada ih je gradila država u nоvооsvојеnim оblаstimа, dok su ih istaknuti pојеdinci podizali u želji da uvećaju ličnu dоbit. Izgradnja amfiteatra podrazumevala je niz procesa, koji nam pružaju mnoštvo podataka o određenom naselju i regionu, ali i o lokalnoj zajednici, odnosno, o čitavom rimskom društvu. Viminacijumski amfiteatar predstavlja jedini primer do sada otkriven na teritoriji Srbije, a zaslužuje posebnu pažnju pošto je izgrađen u neposrednoj blizini legijskog logora, da bi vremenom bio uklopljen u prostor grada, koji se razvija pored utvrđenja. Prilikom arheoloških istraživanja izdvojeni su drveni i zidani amfiteatar, pri čemu je zidani objekat vremenom pretrpeo određene prepravke. U disertaciji se odvojeno posmatraju procesi izgradnje ova dva objekta, k oji s u n a osnovu arhitektonskih karakteristika i analalogija opredeljeni u određeni tip amfiteatra. Proučavanja podrazumevaju definisanje pokrovitelja izgradnje i razumevanje organizacije radova. Posebna pažnja usmerena je na odabir lokacije, projektovanje objekata, građevinski materijal, tehnike građenja, kao i na ekonomiju i troškove izgradnje amfiteatra. Sadržaj ove disertacije doprinosi upotpunjavanju slike o tome u kolikoj meri su izgled konstrukcije i način građenja amfiteatra zavisili od potreba zajednice, donatora, finansijskih sredstava, izgleda odabrane lokacije, tendencija u arhitekturi, ali i od okolnih prirodnih resursa, odnosno, od raspoloživog građevinskog materijala, i radne snage
PB  - Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet
T1  - Izgradnja rimskog amfiteatra na primeru Viminacijuma
T1  - Building a Roman amphitheatre: case study: the Viminacium amphitehatre
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_11287
ER  - 

@phdthesis{
author = "Bogdanović, Ivan",
year = "2019",
abstract = "Cilj doktorske disertacije predstavlja razumevanje procesa izgradnje amfiteatara na konkretnom primeru Viminacijuma. Poznato je da ovi objekti čine jedan od simbola rimske civilizacije. Najraniji amfiteatri grade se na Apeninskom poluostrvu, a vremenom se, sa širenjem države, podižu u različitim oblastima, u оkviru urbаnih cеntаrа i u blizini vојnih utvrđеnjа. Njihova izgradnja predstavljala je izraz romanizacije kada ih je gradila država u nоvооsvојеnim оblаstimа, dok su ih istaknuti pојеdinci podizali u želji da uvećaju ličnu dоbit. Izgradnja amfiteatra podrazumevala je niz procesa, koji nam pružaju mnoštvo podataka o određenom naselju i regionu, ali i o lokalnoj zajednici, odnosno, o čitavom rimskom društvu. Viminacijumski amfiteatar predstavlja jedini primer do sada otkriven na teritoriji Srbije, a zaslužuje posebnu pažnju pošto je izgrađen u neposrednoj blizini legijskog logora, da bi vremenom bio uklopljen u prostor grada, koji se razvija pored utvrđenja. Prilikom arheoloških istraživanja izdvojeni su drveni i zidani amfiteatar, pri čemu je zidani objekat vremenom pretrpeo određene prepravke. U disertaciji se odvojeno posmatraju procesi izgradnje ova dva objekta, k oji s u n a osnovu arhitektonskih karakteristika i analalogija opredeljeni u određeni tip amfiteatra. Proučavanja podrazumevaju definisanje pokrovitelja izgradnje i razumevanje organizacije radova. Posebna pažnja usmerena je na odabir lokacije, projektovanje objekata, građevinski materijal, tehnike građenja, kao i na ekonomiju i troškove izgradnje amfiteatra. Sadržaj ove disertacije doprinosi upotpunjavanju slike o tome u kolikoj meri su izgled konstrukcije i način građenja amfiteatra zavisili od potreba zajednice, donatora, finansijskih sredstava, izgleda odabrane lokacije, tendencija u arhitekturi, ali i od okolnih prirodnih resursa, odnosno, od raspoloživog građevinskog materijala, i radne snage",
publisher = "Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet",
title = "Izgradnja rimskog amfiteatra na primeru Viminacijuma, Building a Roman amphitheatre: case study: the Viminacium amphitehatre",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_11287"
}

Bogdanović, I.. (2019). Izgradnja rimskog amfiteatra na primeru Viminacijuma. 
Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet..
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_11287

Bogdanović I. Izgradnja rimskog amfiteatra na primeru Viminacijuma. 2019;.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_11287 .

Bogdanović, Ivan, "Izgradnja rimskog amfiteatra na primeru Viminacijuma" (2019),
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_nardus_11287 .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2018
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/622
AB  - Sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra vrše se u kontinuitetu od kraja 2007. godine.2 Dosadašnjim iskopavanjima obuhvaćen je veći deo objekta. Istraženi su arena i njen ogradni zid, ulazi u objekat, prostorije uz zid arene i prostor tribina. Istraživanja su podrazumevala i iskopavanje površine oko samog amfiteatra, gde su otkriveni ostaci gradskih fortifikacija i četiri objekta. Na osnovu dosadašnjih istraživanja utvrđeno je da se viminacijumski amfiteatar nalazi u severoistočnom uglu grada, na oko 50 m od severozapadnog ugla legijskog logora. Amfiteatar je podignut početkom 2. i korišćen je do prve polovine 4. veka. Ustanovljena je prvobitna građevina od drveta, čija površina iznosi oko 82 m x 70 m, i kasniji zidani amfiteatar, približnih dimenzija 84 m x 73 m, podignut iznad objekta od drveta (Nikolić, Bogdanović 2015; Bogdanović, Nikolić 2017).
PB  - Beograd : Arheološki Institut
T2  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini
T1  - Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini
EP  - 60
SP  - 55
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_622
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir",
year = "2018",
abstract = "Sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra vrše se u kontinuitetu od kraja 2007. godine.2 Dosadašnjim iskopavanjima obuhvaćen je veći deo objekta. Istraženi su arena i njen ogradni zid, ulazi u objekat, prostorije uz zid arene i prostor tribina. Istraživanja su podrazumevala i iskopavanje površine oko samog amfiteatra, gde su otkriveni ostaci gradskih fortifikacija i četiri objekta. Na osnovu dosadašnjih istraživanja utvrđeno je da se viminacijumski amfiteatar nalazi u severoistočnom uglu grada, na oko 50 m od severozapadnog ugla legijskog logora. Amfiteatar je podignut početkom 2. i korišćen je do prve polovine 4. veka. Ustanovljena je prvobitna građevina od drveta, čija površina iznosi oko 82 m x 70 m, i kasniji zidani amfiteatar, približnih dimenzija 84 m x 73 m, podignut iznad objekta od drveta (Nikolić, Bogdanović 2015; Bogdanović, Nikolić 2017).",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini",
booktitle = "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini",
pages = "60-55",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_622"
}

Bogdanović, I.,& Jevtović, L.. (2018). Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini
Beograd : Arheološki Institut., 55-60.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_622

Bogdanović I, Jevtović L. Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini. 2018;:55-60.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_622 .

Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2016. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2016. godini (2018):55-60,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_622 .

TY  - CONF
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Stojić, Goran
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2018
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/613
AB  - Viminacium is located in Serbia, close to the conuence of the rivers Mlava and Danube.Previous investigations of Viminacium included only small parts of the legionary fortress related to the Legio VII Claudia, while recent archaeological excavations comprised also theNorth-western part of its defensive system. During the excavation campaigns in 2002, 2003and 2016–2018, remains of the Northern (porta praetoria) and Western Gate (porta principalissinistra), ramparts, corner and interval towers, as well as a part of a V-shaped ditch, have beenexcavated. Unearthed parts indicate the details of the ground plan of the defensive system andthe whole fortress. Based on recent excavations it was possible to suggest at least two construction phases. A primal defensive system dates back to the Flavian period. It consisted oframparts made of earth and wooden planks, while the curtain of the ramparts and towers weremade of the locally queried naturally baked clay and mortar. The stone fortress was built duringthe 2nd century AD and its defensive walls were backed with the older ramparts. The defensivesystem was disrupted during the 4th century AD and along the ramparts graves from the late4th century were set. Excavated parts of the architecture and related archaeological layers improved our knowledge and understanding of the history, planning and building process of Viminacium legionary fortress, as well as the history of military units that had been stationed there.
PB  - Belgrade : Institute of Archaeology
C3  - 24. Limes Congress Serbia 02-09 September 2018 Belgrade – Viminacium, Book of abstracts
T1  - Exploring Viminacium: new excavations on the legionary fortress
EP  - 28
SP  - 28
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_613
ER  - 

@conference{
author = "Nikolić, Snežana and Bogdanović, Ivan and Stojić, Goran and Jevtović, Ljubomir",
year = "2018",
abstract = "Viminacium is located in Serbia, close to the conuence of the rivers Mlava and Danube.Previous investigations of Viminacium included only small parts of the legionary fortress related to the Legio VII Claudia, while recent archaeological excavations comprised also theNorth-western part of its defensive system. During the excavation campaigns in 2002, 2003and 2016–2018, remains of the Northern (porta praetoria) and Western Gate (porta principalissinistra), ramparts, corner and interval towers, as well as a part of a V-shaped ditch, have beenexcavated. Unearthed parts indicate the details of the ground plan of the defensive system andthe whole fortress. Based on recent excavations it was possible to suggest at least two construction phases. A primal defensive system dates back to the Flavian period. It consisted oframparts made of earth and wooden planks, while the curtain of the ramparts and towers weremade of the locally queried naturally baked clay and mortar. The stone fortress was built duringthe 2nd century AD and its defensive walls were backed with the older ramparts. The defensivesystem was disrupted during the 4th century AD and along the ramparts graves from the late4th century were set. Excavated parts of the architecture and related archaeological layers improved our knowledge and understanding of the history, planning and building process of Viminacium legionary fortress, as well as the history of military units that had been stationed there.",
publisher = "Belgrade : Institute of Archaeology",
journal = "24. Limes Congress Serbia 02-09 September 2018 Belgrade – Viminacium, Book of abstracts",
title = "Exploring Viminacium: new excavations on the legionary fortress",
pages = "28-28",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_613"
}

Nikolić, S., Bogdanović, I., Stojić, G.,& Jevtović, L.. (2018). Exploring Viminacium: new excavations on the legionary fortress. in 24. Limes Congress Serbia 02-09 September 2018 Belgrade – Viminacium, Book of abstracts
Belgrade : Institute of Archaeology., 28-28.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_613

Nikolić S, Bogdanović I, Stojić G, Jevtović L. Exploring Viminacium: new excavations on the legionary fortress. in 24. Limes Congress Serbia 02-09 September 2018 Belgrade – Viminacium, Book of abstracts. 2018;:28-28.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_613 .

Nikolić, Snežana, Bogdanović, Ivan, Stojić, Goran, Jevtović, Ljubomir, "Exploring Viminacium: new excavations on the legionary fortress" in 24. Limes Congress Serbia 02-09 September 2018 Belgrade – Viminacium, Book of abstracts (2018):28-28,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_613 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Sonja
AU  - Jovičić, Mladen
AU  - Marković, Dimitrije
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2018
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1309
AB  - Aside from the practical role the dogs had in the Roman world, their symbolic and ritual aspects were exceptional. Dogs were considered as companions to the Underworld of human spirits, but also as beings with special powers, especially healing ones. They were companions of ancient deities, such as Artemis/Diana and their sacrificing was used in rituals dedicated to the gods, mostly chtonic ones. Dog skeletal remains from archaeological sites are the most direct evidence of dog usage and human-dog interrelationships in the past. Although it is challenging to confirm the usage of animals in rituals at archaeological sites, deposits of animal skeletons with specific features could be attributed to rites. In this paper we present a few contexts from the area of the Roman city of Viminacium, which could be linked to dog sacrificing: a pit from the area of the Roman amphitheater, with a common burial of at least 12 dogs, and also several specific contexts with individually buried dogs and common burials of dogs and horses. According to archaeozoological data (taphonomy, biometry, pathology, butchering marks) and archaeological context of Viminacium finds, and also indirect evidence, such as ancient texts and iconographic data, we will study different aspects and forms of dog offerings in the Roman world.
PB  - Basel : Universität Basel
C3  - 2nd Roman Period Working Group Meeting of the International Council for Archaeozoology (Animals in ritual and funerary context), 01-04.02.2018. Basel, Switzerland. Book of abstracts
T1  - Dog sacrificing in the Roman world: Examples from Viminacium (Upper Moesia, Serbia)
EP  - 15
SP  - 15
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1309
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Sonja and Jovičić, Mladen and Marković, Dimitrije and Bogdanović, Ivan",
year = "2018",
abstract = "Aside from the practical role the dogs had in the Roman world, their symbolic and ritual aspects were exceptional. Dogs were considered as companions to the Underworld of human spirits, but also as beings with special powers, especially healing ones. They were companions of ancient deities, such as Artemis/Diana and their sacrificing was used in rituals dedicated to the gods, mostly chtonic ones. Dog skeletal remains from archaeological sites are the most direct evidence of dog usage and human-dog interrelationships in the past. Although it is challenging to confirm the usage of animals in rituals at archaeological sites, deposits of animal skeletons with specific features could be attributed to rites. In this paper we present a few contexts from the area of the Roman city of Viminacium, which could be linked to dog sacrificing: a pit from the area of the Roman amphitheater, with a common burial of at least 12 dogs, and also several specific contexts with individually buried dogs and common burials of dogs and horses. According to archaeozoological data (taphonomy, biometry, pathology, butchering marks) and archaeological context of Viminacium finds, and also indirect evidence, such as ancient texts and iconographic data, we will study different aspects and forms of dog offerings in the Roman world.",
publisher = "Basel : Universität Basel",
journal = "2nd Roman Period Working Group Meeting of the International Council for Archaeozoology (Animals in ritual and funerary context), 01-04.02.2018. Basel, Switzerland. Book of abstracts",
title = "Dog sacrificing in the Roman world: Examples from Viminacium (Upper Moesia, Serbia)",
pages = "15-15",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1309"
}

Vuković, S., Jovičić, M., Marković, D.,& Bogdanović, I.. (2018). Dog sacrificing in the Roman world: Examples from Viminacium (Upper Moesia, Serbia). in 2nd Roman Period Working Group Meeting of the International Council for Archaeozoology (Animals in ritual and funerary context), 01-04.02.2018. Basel, Switzerland. Book of abstracts
Basel : Universität Basel., 15-15.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1309

Vuković S, Jovičić M, Marković D, Bogdanović I. Dog sacrificing in the Roman world: Examples from Viminacium (Upper Moesia, Serbia). in 2nd Roman Period Working Group Meeting of the International Council for Archaeozoology (Animals in ritual and funerary context), 01-04.02.2018. Basel, Switzerland. Book of abstracts. 2018;:15-15.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1309 .

Vuković, Sonja, Jovičić, Mladen, Marković, Dimitrije, Bogdanović, Ivan, "Dog sacrificing in the Roman world: Examples from Viminacium (Upper Moesia, Serbia)" in 2nd Roman Period Working Group Meeting of the International Council for Archaeozoology (Animals in ritual and funerary context), 01-04.02.2018. Basel, Switzerland. Book of abstracts (2018):15-15,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_1309 .

TY  - CHAP
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Rogić, Dragana
AU  - Vuković-Bogdanović, Sonja
PY  - 2018
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/924
AB  - Amphitheatres are typically Roman buildings of large dimensions, with ellipsoid or oval basis,
consisting of a fighting pit (arena), in the middle part, and seating tiers (cavea), rising around
the arena. Th ese objects are one of the symbols of the Antique civilisation, and gladiator fights
(munus gladiatorum), wild animals’ fights and hunts (venatio), naval battles (naumachia), executions
of prisoners (damnatio ad bestias) and other shows were performed in them. Th e earliest
amphi theatres were built in Southern Italy, and with the spreading of the Roman state they were
erected in various areas, most prominently in urban centres and in the vicinity of military fortresses. In cases when they were built by the state in newly conquered areas, they represented a manifestation
of the Romanisation; however, they were also built by prominent individuals, in order to
increase their personal gain. According to their architectural properties, they can be divided into
wooden and masonry amphitheatres, those located on flat terrain or leaning onto natural slopes and
artificial mounds, and there are also certain
objects of specific shape which have all the
characteristics of an amphitheatre.
AB  - Амфитеатри су типично римске грађевине великих димензија, елипсасте или овалне основе, које се састоје од борилишта (arena), у средишњем делу, и трибина (cavea), које су уздижу око арене. Ови објекти су један од симбола античке цивилизације, а у њима су одржаване гладијаторске борбе (munus gladiatorum), борбе дивљих животиња и лов на животиње (venatio), поморске битке (naumachia), егзекуције осуђеника (damnatio ad bestias) и друге представе. Најранији амфитеатри изграђени су у јужној Италији, а са ширењем римске државе подизани су у разним областима, пре свега у урбаним центрима и у близини војних утврђења. Они су представљали израз романизације, када их је подизала држава у новоосвојеним областима, али су их градили и истакнути појединци како би увећали личну добит. Према архитектонским карактерстикама, разликују се дрвени и зидани амфитеатри, који се налазе на равном терену или се ослањају на природне косине и вештачке насипе, а постоје и објекти специфичног изгледа, са свим одликама амфитеатра.
PB  - Beograd : Arheološki institut
PB  - Beograd : Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti
T2  - Римски лимес и градови на тлу Србије / Roman Limes and Cities on the Territory of Serbia
T1  - Виминацијумски амфитеатар
T1  - The Amphitheatre of Viminacium
EP  - 49
SP  - 45
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_924
ER  - 

@inbook{
author = "Bogdanović, Ivan and Rogić, Dragana and Vuković-Bogdanović, Sonja",
year = "2018",
abstract = "Amphitheatres are typically Roman buildings of large dimensions, with ellipsoid or oval basis,
consisting of a fighting pit (arena), in the middle part, and seating tiers (cavea), rising around
the arena. Th ese objects are one of the symbols of the Antique civilisation, and gladiator fights
(munus gladiatorum), wild animals’ fights and hunts (venatio), naval battles (naumachia), executions
of prisoners (damnatio ad bestias) and other shows were performed in them. Th e earliest
amphi theatres were built in Southern Italy, and with the spreading of the Roman state they were
erected in various areas, most prominently in urban centres and in the vicinity of military fortresses. In cases when they were built by the state in newly conquered areas, they represented a manifestation
of the Romanisation; however, they were also built by prominent individuals, in order to
increase their personal gain. According to their architectural properties, they can be divided into
wooden and masonry amphitheatres, those located on flat terrain or leaning onto natural slopes and
artificial mounds, and there are also certain
objects of specific shape which have all the
characteristics of an amphitheatre., Амфитеатри су типично римске грађевине великих димензија, елипсасте или овалне основе, које се састоје од борилишта (arena), у средишњем делу, и трибина (cavea), које су уздижу око арене. Ови објекти су један од симбола античке цивилизације, а у њима су одржаване гладијаторске борбе (munus gladiatorum), борбе дивљих животиња и лов на животиње (venatio), поморске битке (naumachia), егзекуције осуђеника (damnatio ad bestias) и друге представе. Најранији амфитеатри изграђени су у јужној Италији, а са ширењем римске државе подизани су у разним областима, пре свега у урбаним центрима и у близини војних утврђења. Они су представљали израз романизације, када их је подизала држава у новоосвојеним областима, али су их градили и истакнути појединци како би увећали личну добит. Према архитектонским карактерстикама, разликују се дрвени и зидани амфитеатри, који се налазе на равном терену или се ослањају на природне косине и вештачке насипе, а постоје и објекти специфичног изгледа, са свим одликама амфитеатра.",
publisher = "Beograd : Arheološki institut, Beograd : Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti",
journal = "Римски лимес и градови на тлу Србије / Roman Limes and Cities on the Territory of Serbia",
booktitle = "Виминацијумски амфитеатар, The Amphitheatre of Viminacium",
pages = "49-45",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_924"
}

Bogdanović, I., Rogić, D.,& Vuković-Bogdanović, S.. (2018). Виминацијумски амфитеатар. in Римски лимес и градови на тлу Србије / Roman Limes and Cities on the Territory of Serbia
Beograd : Arheološki institut., 45-49.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_924

Bogdanović I, Rogić D, Vuković-Bogdanović S. Виминацијумски амфитеатар. in Римски лимес и градови на тлу Србије / Roman Limes and Cities on the Territory of Serbia. 2018;:45-49.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_924 .

Bogdanović, Ivan, Rogić, Dragana, Vuković-Bogdanović, Sonja, "Виминацијумски амфитеатар" in Римски лимес и градови на тлу Србије / Roman Limes and Cities on the Territory of Serbia (2018):45-49,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_924 .

TY  - JOUR
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Vujović, Miroslav
PY  - 2015
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/225
AB  - The article discusses a terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet that was discovered inside the Viminacium amphitheatre. It was found near architectural structures probably devoted to a gladiatorial cult practice. The lamp is dated to the first quarter of the 2nd century AD, and it coincides with the period of the development of the city and the early use of the amphitheatre. The lamp's superb workmanship with precisely executed details suggests the lamp was an imported item. As the lamp was fragmented, we attempted to reconstruct it based on similar specimens. We believe that it represents a miniaturized helmet of a murmillo gladiator. We also tried to determine the manufacturing process and purpose of the lamp on the basis of its attributes and the context of discovery.
PB  - Institute Arheoloski Slovenska Academy of Science Arts
T2  - Arheološki vestnik
T1  - The terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet from the Viminacium amphitheatre
EP  - 331
SP  - 317
VL  - 66
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_reff_2003
ER  - 

@article{
author = "Bogdanović, Ivan and Vujović, Miroslav",
year = "2015",
abstract = "The article discusses a terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet that was discovered inside the Viminacium amphitheatre. It was found near architectural structures probably devoted to a gladiatorial cult practice. The lamp is dated to the first quarter of the 2nd century AD, and it coincides with the period of the development of the city and the early use of the amphitheatre. The lamp's superb workmanship with precisely executed details suggests the lamp was an imported item. As the lamp was fragmented, we attempted to reconstruct it based on similar specimens. We believe that it represents a miniaturized helmet of a murmillo gladiator. We also tried to determine the manufacturing process and purpose of the lamp on the basis of its attributes and the context of discovery.",
publisher = "Institute Arheoloski Slovenska Academy of Science Arts",
journal = "Arheološki vestnik",
title = "The terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet from the Viminacium amphitheatre",
pages = "331-317",
volume = "66",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_reff_2003"
}

Bogdanović, I.,& Vujović, M.. (2015). The terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet from the Viminacium amphitheatre. in Arheološki vestnik
Institute Arheoloski Slovenska Academy of Science Arts., 66, 317-331.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_reff_2003

Bogdanović I, Vujović M. The terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet from the Viminacium amphitheatre. in Arheološki vestnik. 2015;66:317-331.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_reff_2003 .

Bogdanović, Ivan, Vujović, Miroslav, "The terracotta lamp in the shape of a gladiator's helmet from the Viminacium amphitheatre" in Arheološki vestnik, 66 (2015):317-331,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_reff_2003 .

TY  - CONF
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
AU  - Stojić, Goran
PY  - 2014
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/651
AB  - U 2013. godini nastavljena su sistematska arheološka istraživanja amfiteatra, započeta 2007. godine. Dosadašnja iskopavanja obuhvatala su osnovne delove objekta. Određen je gabarit amfiteatra, koji je izgrađen početkom II veka i korišćen je do kraja III, odnosno početka IV veka. Uz sam objekat definisan je i istražen niz arheoloških celina. Na prostoru amfiteatra otkrivene su i celine iz kasnoantičkog perioda, kada amfiteatar više nije korišćen kao objekat spektakla (Nikolić, Bogdanović 2012; Nikolić, Bogdanović in press; Nikolić i dr. 2014).
Tokom 2013. godine iskopavanja su izvođena na više lokacija unutar objekta (sl. 1), što je pre svega bilo uslovljeno delimičnom rekonstrukcijom amfiteatra. U manjem obimu se radilo i u okviru površine koja se prostire uz sam amfiteatar.
PB  - Beograd : Arheološki Institut
C3  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2013. godini
T1  - Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2013. godini
EP  - 59
SP  - 54
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_651
ER  - 

@conference{
author = "Nikolić, Snežana and Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir and Stojić, Goran",
year = "2014",
abstract = "U 2013. godini nastavljena su sistematska arheološka istraživanja amfiteatra, započeta 2007. godine. Dosadašnja iskopavanja obuhvatala su osnovne delove objekta. Određen je gabarit amfiteatra, koji je izgrađen početkom II veka i korišćen je do kraja III, odnosno početka IV veka. Uz sam objekat definisan je i istražen niz arheoloških celina. Na prostoru amfiteatra otkrivene su i celine iz kasnoantičkog perioda, kada amfiteatar više nije korišćen kao objekat spektakla (Nikolić, Bogdanović 2012; Nikolić, Bogdanović in press; Nikolić i dr. 2014).
Tokom 2013. godine iskopavanja su izvođena na više lokacija unutar objekta (sl. 1), što je pre svega bilo uslovljeno delimičnom rekonstrukcijom amfiteatra. U manjem obimu se radilo i u okviru površine koja se prostire uz sam amfiteatar.",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2013. godini",
title = "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2013. godini",
pages = "59-54",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_651"
}

Nikolić, S., Bogdanović, I., Jevtović, L.,& Stojić, G.. (2014). Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2013. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2013. godini
Beograd : Arheološki Institut., 54-59.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_651

Nikolić S, Bogdanović I, Jevtović L, Stojić G. Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2013. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2013. godini. 2014;:54-59.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_651 .

Nikolić, Snežana, Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, Stojić, Goran, "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2013. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2013. godini (2014):54-59,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_651 .

TY  - CONF
AU  - Nikolić, Snežana
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Jevtović, Ljubomir
PY  - 2014
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/652
AB  - Sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra započeta su 2007. godine. Dosadašnja iskopavanja obuhvatala su osnovne delove amfiteatra. Određen je gabarit objekta, koji je izgrađen početkom II veka i korišćen do kraja III, odnosno početka IV veka. Na prostoru amfiteatra otkrivene su i celine iz kasnoantičkog perioda, kada amfiteatar više nije korišćen kao
objekat spektakla. Izdvaja se nekropola skeletno sahranjenih pokojnika, koja je formirana iznad
samog amfiteatra (Nikolić, Bogdanović 2012; Nikolić, Bogdanović in press).
Tokom 2012. godine iskopavanja su bila usmerena na više lokacija unutar objekta, a u manjem obimu se radilo i u okviru površine koja se prostire uz sam amfiteatar (sl. 1).
PB  - Beograd : Arheološki Institut
C3  - Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2012. godini
T1  - Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2012. godini
EP  - 61
SP  - 58
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_652
ER  - 

@conference{
author = "Nikolić, Snežana and Bogdanović, Ivan and Jevtović, Ljubomir",
year = "2014",
abstract = "Sistematska arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra započeta su 2007. godine. Dosadašnja iskopavanja obuhvatala su osnovne delove amfiteatra. Određen je gabarit objekta, koji je izgrađen početkom II veka i korišćen do kraja III, odnosno početka IV veka. Na prostoru amfiteatra otkrivene su i celine iz kasnoantičkog perioda, kada amfiteatar više nije korišćen kao
objekat spektakla. Izdvaja se nekropola skeletno sahranjenih pokojnika, koja je formirana iznad
samog amfiteatra (Nikolić, Bogdanović 2012; Nikolić, Bogdanović in press).
Tokom 2012. godine iskopavanja su bila usmerena na više lokacija unutar objekta, a u manjem obimu se radilo i u okviru površine koja se prostire uz sam amfiteatar (sl. 1).",
publisher = "Beograd : Arheološki Institut",
journal = "Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2012. godini",
title = "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2012. godini",
pages = "61-58",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_652"
}

Nikolić, S., Bogdanović, I.,& Jevtović, L.. (2014). Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2012. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2012. godini
Beograd : Arheološki Institut., 58-61.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_652

Nikolić S, Bogdanović I, Jevtović L. Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2012. godini. in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2012. godini. 2014;:58-61.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_652 .

Nikolić, Snežana, Bogdanović, Ivan, Jevtović, Ljubomir, "Arheološka istraživanja viminacijumskog amfiteatra u 2012. godini" in Arheologija u Srbiji: projekti Arheološkog instituta u 2012. godini (2014):58-61,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rai_652 .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Sonja
AU  - Bogdanović, Ivan
PY  - 2013
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/1328
AB  - Camel remains have occasionally been found in Roman provincial sites throughout the Empire. In Serbia,
several camel bones were found on Roman period sites. In the course of the excavations of the Viminacium amphitheatre,
a partial camel skeleton was found in the western part of the arena. This find dates back to the middle, or the second half,
of the 4th century AD, the period after the amphitheatre lost its function. As no other camel skeleton has been found throughout
the European part of the Empire until now, this one represents a unique find in this territory. According to mixed morphometric
features of the skeleton, it is suggested that the skeleton belonged to a hybrid individual. Based on taphonomic analysis
of the skeleton, assumptions have been made as to how the corpse of this animal was treated after death. In this paper the role
and significance of camels in Roman provinces in the territory of Serbia is also discussed.
PB  - Beograd : Arheološki institut Beograd
T2  - Starinar
T1  - A Camel Skeleton from the Viminacium Amphitheatre
EP  - 267
IS  - 63
SP  - 251
DO  - 10.2298/sta1363251v
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Sonja and Bogdanović, Ivan",
year = "2013",
abstract = "Camel remains have occasionally been found in Roman provincial sites throughout the Empire. In Serbia,
several camel bones were found on Roman period sites. In the course of the excavations of the Viminacium amphitheatre,
a partial camel skeleton was found in the western part of the arena. This find dates back to the middle, or the second half,
of the 4th century AD, the period after the amphitheatre lost its function. As no other camel skeleton has been found throughout
the European part of the Empire until now, this one represents a unique find in this territory. According to mixed morphometric
features of the skeleton, it is suggested that the skeleton belonged to a hybrid individual. Based on taphonomic analysis
of the skeleton, assumptions have been made as to how the corpse of this animal was treated after death. In this paper the role
and significance of camels in Roman provinces in the territory of Serbia is also discussed.",
publisher = "Beograd : Arheološki institut Beograd",
journal = "Starinar",
title = "A Camel Skeleton from the Viminacium Amphitheatre",
pages = "267-251",
number = "63",
doi = "10.2298/sta1363251v"
}

Vuković, S.,& Bogdanović, I.. (2013). A Camel Skeleton from the Viminacium Amphitheatre. in Starinar
Beograd : Arheološki institut Beograd.(63), 251-267.
https://doi.org/10.2298/sta1363251v

Vuković S, Bogdanović I. A Camel Skeleton from the Viminacium Amphitheatre. in Starinar. 2013;(63):251-267.
doi:10.2298/sta1363251v .

Vuković, Sonja, Bogdanović, Ivan, "A Camel Skeleton from the Viminacium Amphitheatre" in Starinar, no. 63 (2013):251-267,
https://doi.org/10.2298/sta1363251v . .

TY  - JOUR
AU  - Bogdanović, Ivan
AU  - Vuković, Sonja
PY  - 2013
UR  - http://rai.ai.ac.rs/handle/123456789/188
AB  - Ostaci kamila predstavljaju retke nalaze na rimskim lokalitetima širom Evrope. U Srbiji su kosti kamila pronađene u Sirmijumu (Lauwerier 1978), Viminacijumu, Gomolavi, Vranju kod Hrtkovaca (Vukovic, Blažić u štampi), kao i na lokalitetima Davidovac-Gradište i Pirot-Sarlah bazilika. Prilikom istraživanja viminacijumskog amfiteatra pronađen je skelet kamile (Slike 2 i 3). Ovaj izuzetan nalaz otkriven je u zapadnom delu arene, u blizini ulaza u amfiteatar (Slike 4 i 5). Nalaz skeleta kamile jedinstven je na čitavoj teritoriji evropskog dela Rimskog carstva, u okviru koga su do sada pronalažene samo pojedinačne kosti ovih životinja. Skelet kamile pripada sloju, koji se datuje u sredinu, odnosno drugu polovinu IV veka. U tom periodu prostor amfiteatra više nije korišćen za održavanje spektakla, a nalaz kamile pronađen je u sloju, koji je prekrio sam objekat. Lobanja i donje vilice, deo kičmenog stuba (vratni i leđni pršljenovi), rebra, kao i delovi grudne kosti pronađeni su u anatomskom položaju, dok su delovi nogu bili fragmentovani i dislocirani (Slika 5). Obrasci lomova dugih kostiju ukazuju da su kosti polomljene ubrzo nakon smrti životinje. Na humerusu i radijusu uočeni su tragovi udaraca tupim predmetom. Ovakvo lomljenje dijafiza karakteristično je za eksploataciju koštane srži. Tragovi kasapljenja uočeni su samo na distalnom delu dijafize metatarzusa i oni ukazuju na dranje kože. Obe lopatice i karlice, lumbalni i repni deo kičmenog stuba, kao i delovi nogu nisu pronađeni, pa se može pretpostaviti da su odneti sa ovog prostora. Tragovi blagog površinskog raspadanja prisutni su na malom broju kostiju, dok je samo jedna kost oglodana, i zato se može zaključiti da je kamila zatrpana ubrzo nakon deponovanja. Na osnovu mešovitih morfometrijskih karakteristika pojedinačnih kostiju skeleta kamile, pretpostavljeno je da je skelet pripadao hibridnoj jedinki, koja je nastala ukrštanjem dve vrste kamila. Poznato je da su hibridi kamila krupniji, snažniji i izdržljiviji od jednogrbih i dvogrbih kamila (Tapper 2011; Potts 2004). Ove životinje se lako prilagođavaju hladnijim klimama i sigurno je da su lakše mogle da podnesu klimatske uslove u Evropi. Trenutno se veoma malo zna o hibridizaciji kamila u antici, a do sada su hibridi identifikovani na nalazištu Mleiha (Ujedinjeni arapski emirati, 1-2. v. n.e), rimskim slojevima u Troji (Uerpmann 1999) i u Viminacijumu (Vukovic, Blažić u štampi). Kamile su u rimskom periodu korišćene pre svega kao tovarne životinje, u okviru civilnih i trgovačkih karavana. Značajna je bila i njihova uloga u vojsci, gde su služile za prenos vojne opreme, namirnica i građevinskog materijala (Davies 1967), kao i za jahanje (Dobrewa 1991; Toynbee 1996, 137-140). Meso i sekundarni proizvodi kamila (mleko, vuna, itd.) takođe su eksploatisani u rimskom periodu. Prisustvo dvogrbih kamila često se dovodi u vezu sa karavanima, koji su dolazili iz Centralne Azije (Bartosiewicz, Dirjec 2001), dok su jednogrbe kamile, osim u civilnoj, bile i u vojnoj upotrebi. Hibridi kamila su najverovatnije zbog svoje snage korišćeni kao tovarne životinje, kako u okviru različitih trgovačkih i civilnih karavana, tako i u vojsci. Poznato je da su mezijske legije bile angažovane u istočnim provincijma carstva, pa postoji mogućnost da je određen broj kamila u Meziju stigao upravo sa ovim vojnicima. Iako je na osnovu istorijskih izvora poznato da su kamile korišćene i u spektaklima (Dio 1914, LX, 7, 3; Suetonius 1914, Nero II, I; Toynbee 1996, 139), kamilu iz amfiteatra u Viminacijumu ne možemo povezati sa dešavanjima u ovom objektu.
AB  - Camel remains have occasionally been found in Roman provincial sites throughout the Empire. In Serbia, several camel bones were found on Roman period sites. In the course of the excavations of the Viminacium amphitheatre, a partial camel skeleton was found in the western part of the arena. This find dates back to the middle, or the second half, of the 4th century AD, the period after the amphitheatre lost its function. As no other camel skeleton has been found throughout the European part of the Empire until now, this one represents a unique find in this territory. According to mixed morphometric features of the skeleton, it is suggested that the skeleton belonged to a hybrid individual. Based on taphonomic analysis of the skeleton, assumptions have been made as to how the corpse of this animal was treated after death. In this paper the role and significance of camels in Roman provinces in the territory of Serbia is also discussed.
PB  - Arheološki institut, Beograd
T2  - Starinar
T1  - Skelet kamile iz amfiteatra u Viminacijumu
T1  - A camel skeleton from the Viminacium amphitheatre
EP  - 267
IS  - 63
SP  - 251
DO  - 10.2298/STA1363251V
ER  - 

@article{
author = "Bogdanović, Ivan and Vuković, Sonja",
year = "2013",
abstract = "Ostaci kamila predstavljaju retke nalaze na rimskim lokalitetima širom Evrope. U Srbiji su kosti kamila pronađene u Sirmijumu (Lauwerier 1978), Viminacijumu, Gomolavi, Vranju kod Hrtkovaca (Vukovic, Blažić u štampi), kao i na lokalitetima Davidovac-Gradište i Pirot-Sarlah bazilika. Prilikom istraživanja viminacijumskog amfiteatra pronađen je skelet kamile (Slike 2 i 3). Ovaj izuzetan nalaz otkriven je u zapadnom delu arene, u blizini ulaza u amfiteatar (Slike 4 i 5). Nalaz skeleta kamile jedinstven je na čitavoj teritoriji evropskog dela Rimskog carstva, u okviru koga su do sada pronalažene samo pojedinačne kosti ovih životinja. Skelet kamile pripada sloju, koji se datuje u sredinu, odnosno drugu polovinu IV veka. U tom periodu prostor amfiteatra više nije korišćen za održavanje spektakla, a nalaz kamile pronađen je u sloju, koji je prekrio sam objekat. Lobanja i donje vilice, deo kičmenog stuba (vratni i leđni pršljenovi), rebra, kao i delovi grudne kosti pronađeni su u anatomskom položaju, dok su delovi nogu bili fragmentovani i dislocirani (Slika 5). Obrasci lomova dugih kostiju ukazuju da su kosti polomljene ubrzo nakon smrti životinje. Na humerusu i radijusu uočeni su tragovi udaraca tupim predmetom. Ovakvo lomljenje dijafiza karakteristično je za eksploataciju koštane srži. Tragovi kasapljenja uočeni su samo na distalnom delu dijafize metatarzusa i oni ukazuju na dranje kože. Obe lopatice i karlice, lumbalni i repni deo kičmenog stuba, kao i delovi nogu nisu pronađeni, pa se može pretpostaviti da su odneti sa ovog prostora. Tragovi blagog površinskog raspadanja prisutni su na malom broju kostiju, dok je samo jedna kost oglodana, i zato se može zaključiti da je kamila zatrpana ubrzo nakon deponovanja. Na osnovu mešovitih morfometrijskih karakteristika pojedinačnih kostiju skeleta kamile, pretpostavljeno je da je skelet pripadao hibridnoj jedinki, koja je nastala ukrštanjem dve vrste kamila. Poznato je da su hibridi kamila krupniji, snažniji i izdržljiviji od jednogrbih i dvogrbih kamila (Tapper 2011; Potts 2004). Ove životinje se lako prilagođavaju hladnijim klimama i sigurno je da su lakše mogle da podnesu klimatske uslove u Evropi. Trenutno se veoma malo zna o hibridizaciji kamila u antici, a do sada su hibridi identifikovani na nalazištu Mleiha (Ujedinjeni arapski emirati, 1-2. v. n.e), rimskim slojevima u Troji (Uerpmann 1999) i u Viminacijumu (Vukovic, Blažić u štampi). Kamile su u rimskom periodu korišćene pre svega kao tovarne životinje, u okviru civilnih i trgovačkih karavana. Značajna je bila i njihova uloga u vojsci, gde su služile za prenos vojne opreme, namirnica i građevinskog materijala (Davies 1967), kao i za jahanje (Dobrewa 1991; Toynbee 1996, 137-140). Meso i sekundarni proizvodi kamila (mleko, vuna, itd.) takođe su eksploatisani u rimskom periodu. Prisustvo dvogrbih kamila često se dovodi u vezu sa karavanima, koji su dolazili iz Centralne Azije (Bartosiewicz, Dirjec 2001), dok su jednogrbe kamile, osim u civilnoj, bile i u vojnoj upotrebi. Hibridi kamila su najverovatnije zbog svoje snage korišćeni kao tovarne životinje, kako u okviru različitih trgovačkih i civilnih karavana, tako i u vojsci. Poznato je da su mezijske legije bile angažovane u istočnim provincijma carstva, pa postoji mogućnost da je određen broj kamila u Meziju stigao upravo sa ovim vojnicima. Iako je na osnovu istorijskih izvora poznato da su kamile korišćene i u spektaklima (Dio 1914, LX, 7, 3; Suetonius 1914, Nero II, I; Toynbee 1996, 139), kamilu iz amfiteatra u Viminacijumu ne možemo povezati sa dešavanjima u ovom objektu., Camel remains have occasionally been found in Roman provincial sites throughout the Empire. In Serbia, several camel bones were found on Roman period sites. In the course of the excavations of the Viminacium amphitheatre, a partial camel skeleton was found in the western part of the arena. This find dates back to the middle, or the second half, of the 4th century AD, the period after the amphitheatre lost its function. As no other camel skeleton has been found throughout the European part of the Empire until now, this one represents a unique find in this territory. According to mixed morphometric features of the skeleton, it is suggested that the skeleton belonged to a hybrid individual. Based on taphonomic analysis of the skeleton, assumptions have been made as to how the corpse of this animal was treated after death. In this paper the role and significance of camels in Roman provinces in the territory of Serbia is also discussed.",
publisher = "Arheološki institut, Beograd",
journal = "Starinar",
title = "Skelet kamile iz amfiteatra u Viminacijumu, A camel skeleton from the Viminacium amphitheatre",
pages = "267-251",
number = "63",
doi = "10.2298/STA1363251V"
}

Bogdanović, I.,& Vuković, S.. (2013). Skelet kamile iz amfiteatra u Viminacijumu. in Starinar
Arheološki institut, Beograd.(63), 251-267.
https://doi.org/10.2298/STA1363251V

Bogdanović I, Vuković S. Skelet kamile iz amfiteatra u Viminacijumu. in Starinar. 2013;(63):251-267.
doi:10.2298/STA1363251V .

Bogdanović, Ivan, Vuković, Sonja, "Skelet kamile iz amfiteatra u Viminacijumu" in Starinar, no. 63 (2013):251-267,
https://doi.org/10.2298/STA1363251V . .